စုဖုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္းရုပ္ ခါးစည္းေတာ္

စုဖုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္းရုပ္ ခါးစည္းေတာ္

ေမာင္သန္းေဆြ(ထား၀ယ္)

Stone Encrusted Peacock Design Gold Belt (from  http://www.thestylebliss.com by Dizzie Sim)

စာေရးဆရာမ်ားထံ စာဖတ္ ပရိသတ္မွ ေပးစာ၊ ေမးစာမ်ား လာတတ္ပါသည္။ သူတို႔ စာထဲတြင္ ခ်ီးမြမ္း စာလည္း ပါ၏။

အျပစ္တင္ ေ၀ဖန္စာလည္း ပါ၏။ မွားေနသည္ကို ေထာက္ျပေသာ စာလည္းပါ၏။ ျပင္ေစလိုေၾကာင္းလည္း ေဖာ္ျပတတ္သည္။ မသိသည္ကိုလည္း ေမးတတ္ပါသည္။ သူတို႔ထံ အေရးတယူ စာျပန္လွ်င္ အလြန္ ၀မ္းသာၾကပါသည္။  ထု႔ိေၾကာင့္ စာေရးဆရာမ်ား အေနျဖင့္ စာဖတ္ပရိသတ္ကို အေလး ဂ႐ုျပဳသင့္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ စာေရးဆရာတို႔၏ လိပ္စာကို မဂၢဇင္းမ်ားထံ ေမး၍ ဆက္သြယ္ၾကျခင္း ျဖစ္သည္။

ယခုအခါ စာဖတ္ပရိသတ္မ်ားထံမွ စာမလာေတာ့ဘဲ ဖုန္းလာတတ္သည္။ ေခတ္ေျပာင္းသြားၿပီ။ စာဖတ္ပရိသတ္က စာေရးဆရာကို ဖုန္းႏွင့္သာ ဆက္သြယ္ေတာ့သည္။ ေနာက္မ်ား မၾကာမီ အင္တာနက္မွ ဆက္သြယ္ေတာ့မည္ ထင္ပါသည္။ မႏွစ္က မေဟသီ မဂၢဇင္း အယ္ဒီတာ ဆရာ ၀င္းသူရက စာေရးသူထံ  ဖုန္းဆက္ပါသည္။ စာေရးသူ၏ စာဖတ္ ပရိသတ္တစ္ဦးက ဖုန္းဆက္ေၾကာင္း၊ သူ႔ဖုန္းနံပါတ္ကို ေပး၍ ျပန္ဆက္ရန္ ေျပာေၾကာင္း၊

စာေရးသူ ေရးသည့္ သီေပါမင္းႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားေၾကာင့္  ရတနာဂီရိမွ အေထာက္အထားမ်ားကို ျပသလိုပံု ရသည္ဟု ဆရာက ေျပာပါသည္။

စာေရးသူလည္း ဆရာ၀င္းသူရ ေျပာသည့္ ဖုန္းနံပါတ္ကို ဆက္ၾကည့္ရာ တစ္ဖက္မွ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးက-

“ဟုတ္တယ္ ဆရာ... ကၽြန္မ ဆက္သြယ္ လုိက္တာပါ။ ဆရာျပန္ၿပီး ဖုန္းဆက္တဲ့ အတြက္ ၀မ္းသာပါတယ္ရွင္”

“ဖုန္းဆက္တဲ့ အေၾကာင္းက”

“ဒီလိုပါ ဆရာ၊ ကၽြန္မ အဘြားက ရတနာဂီရိကို သြားၿပီး ခစားဖူးတယ္။ အဲဒီတုန္းက သမီးေတာ္မ်ား ကိုယ္တိုင္ လက္နဲ႔ စီးကြင္း ထုိးထားတဲ့ ပိုက္ဆံ အိတ္ကေလးေတြ သနားေတာ္ မူလို႔ ရလာတယ္။ အဲဒါ ဆရာ

စိတ္၀င္စားရင္ လာၾကည့္ပါ။ သီေပါမင္း အဆက္အႏြယ္မ်ားကိုလည္း ျပန္ေပးခ်င္ပါတယ္”

ဟုေျပာၿပီး သူ၏အိမ္လိပ္စာကို ေပးပါသည္။

စာေရးသူလည္း သီေပါမင္းတရား အႏြယ္ေတာ္ထဲမွ ရင္းႏွီးသည့္ ေျမးေတာ္ ေတာ္ဘုရားကေလး၏ ဇနီး ေဒၚေလးေမကို ဤအေၾကာင္း ျပန္ေျပာဖူးပါသည္။ စာေရးသူ အားသည့္ အခါ သြားေရာက္ၿပီး ထုိပစၥည္းကေလးမ်ားကို ၾကည့္မည္။ ေဒ၀ီ (ေတာ္ဘုရားကေလး၏ သမီး) စိတ္၀င္စားလွ်င္လည္း သူ႔ကို ေခၚၿပီးသြားမည္ဟု စိတ္ကူးထားပါသည္။ သည့္ေနာက္ပိုင္း စာေရးသူ မအားေတာ့ပါ။ ေဒ၀ီကလည္း သူ လုပ္ေနသည့္ ေအာင္ပင္လယ္ မဂၢဇင္း အတြက္ မအားရွာပါ။ သည္ၾကားထဲတြင္ သူ၏ လူမႈ၀န္းက်င္ (Environment) ကိစၥမ်ားႏွင့္ စာေပ ေဟာေျပာပဲြမ်ား ထြက္ေနရသည္။

သို႔ေၾကာင့္ အထက္ေဖာ္ျပပါ ကိစၥကို မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ေသးပါ။ လြန္ခဲ့ေသာ ႏွစ္ႏွစ္၊ သံုးႏွစ္ခန္႔ကလည္း

(စာေရးသူ ရတနာ ဂီရိနိဒါန္း စာအုပ္ျဖင့္ အမ်ဳိးသား စာေပဆု ရၿပီးစ) စာဖတ္ပရိသတ္ အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးက ဖုန္းႏွင့္ ဆက္သြယ္ လာဖူးသည္။ သူရဇၨ မဂၢဇင္းမွ စာေရးသူ၏ ဖုန္းနံပါတ္ကို ရသည္ဟု ေျပာျပပါသည္။ သူက ေတာင္ဒဂံုမွာ ေနသည္။ ရတနာဂီရိမွ သမိုင္း၀င္ ဓာတ္ပံုမ်ား သူ႔ထံ ရွိသည္၊ စိတ္၀င္စားလွ်င္ လာၾကည့္ပါဟု ေခၚသည္။ စာေရးသူကလည္း စိတ္၀င္စား၍ သြားၾကည့္ပါသည္။ သူ၏အဘုိး (ထုိအမ်ဳိးသမီးပံုမွာ အိႏိ္ၵယေသြး ပါသည္)က ရတနာဂီရိ စံအိမ္ေတာ္တြင္ အခစား ေရာက္ဖူးသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ စံအိမ္ေတာ္မွ အိမ္ေထာင္ ပရိေဘာဂမ်ား၊ အသံုးအေဆာင္ ပစၥည္းမ်ား၊ လက္၀တ္ ရတနာမ်ား၏ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ရလာခဲ့သည္။ သို႔ျဖင့္ စာေရးသူအား ေခၚျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

စာေရးသူသည္ ထုိအမ်ဳိးသမီး ျပေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကို အလြန္ စိတ္၀င္စားပါသည္။ သမုိင္း၀င္ အေထာက္အထားမ်ား ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ ဓာတ္ပံုမ်ားကိုမူ အဂၤလိပ္-ျမန္မာ မဂၢဇင္း စာအုပ္မ်ားတြင္ ေတြ႔ဖူးျမင္ဖူး ၿပီးျဖစ္သည္။ စာေရးသူတြင္ မရွိေသးေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားႏွင့္ တစ္ခါမွ မျမင္ဖူး ေသးေသာ ဓာတ္ပံုမ်ားကို ငွားၿပီးခ်က္ ခ်င္းပင္ ဖုိတုိစတက္ ကူးကာ သူ႔အား ျပန္ေပးလိုက္ပါသည္။ သူ႔ကို ယေန႔တုိင္ ေက်းဇူးတင္လ်က္ ရွိပါသည္။

သူ႔ထံမွရသည့္ ပံုမ်ားတြင္ စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္ (စိန္ခါးပတ္) ဓာတ္ပံုပါသည္။ ထုိစဥ္က ၄င္းဓာတ္ပံုကို စာေရးသူ တစ္ခါမွ မျမင္ ဖူးေသးပါ။ ပထမဆုံး ျမင္ဖူးရျခင္း ျဖစ္သည္။ ထုိဓာတ္ပံုေၾကာင့္ ဤေဆာင္းပါး ေရးရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

လြန္ခဲ့ေသာ တစ္ႏွစ္ခန္႔က စာေရးသူ၏ မိတ္ေဆြ လန္ဒန္ တကၠသိုလ္မွ ေဒါက္တာ အီးအိပ္ခ်္မိုး ဆုိသူက စာေရးသူအား ၂၀၀၉ ခုႏွစ္ ဇူလိုင္ႏွင့္ စက္တင္ဘာလမွာ စကၤာပူ “သည္ ပရနကန္ အစိုစီေရးရွင္း” (The Peranakan Association) မွ ထုတ္ေ၀သည့္ The Peranakan Matrimonial Splendour ဆိုသည့္ စာအုပ္၊ Peranakan Museum မွ ထုတ္ေ၀သည့္ လက္ကမ္းေၾကာ္ျငာ၊ အျခား ပရနကန္(Peranakan) မ်ား အေၾကာင္း စာအုပ္ႀကီး တစ္အုပ္ကို လက္ေဆာင္ ေပးပါသည္။

ထုိစာအုပ္ႀကီးတြင္ စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္(စိန္ခါးပတ္)မွ ခါးပတ္ေခါင္း စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ပံု ပါလာသည္။ ေတာင္ဒဂံုမွ အမ်ဳိးသမီး ထံတြင္ ေတြ႔ရသည့္ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ပံုပင္ ျဖစ္၏။

ဤေနရာတြင္ ပရနကန္ (Peranakan) ဆိုသူမ်ား အေၾကာင္းကို ရွင္းမွျဖစ္မည္။ သူတို႔သည္ အေရွ႕ေတာင္ အာရွ မေလး(ယခု မေလးရွား)၊ ပီနံ၊ စင္ကာပူ၊ မလကၠာမွ အင္ဒိုနီးရွားအထိ တြင္ရွိေသာ တ႐ုတ္လူမ်ဳိးမွ ဆင္းသက္ေသာကျပားမ်ဳိး ျဖစ္သည္။

The Paranakan စာအုပ္ထဲတြင္ ပရနကန္ ဆိုသည့္ စာလံုးကို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားသည္။ ေရာေႏွာ ေနေသာ ယဥ္ေက်းမႈ (A Mixed Culture) ဟု ဆိုသည္။ ရာစုႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာက သဘာ၀အားျဖင့္ ခ်မ္းသာ ႂကြယ္၀ေသာ အေရွ႕ေတာင္ အာရွသို႔ ႏိုင္ငံျခားသား ကုန္သည္မ်ားသည္ ၀င္လာၾကသည္။ အခ်ဳိ႕က သူတို႔၏ မိခင္ႏိုင္ငံသို႔ ျပန္ၾက ေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕မွာ မျပန္ေတာ့ဘဲ ေရာက္သည့္ ႏိုင္ငံမွ အမ်ဳိးသမီးမ်ားႏွင့္ ေပါင္းသင္းၾကသည္။ Paranakan ဆိုသည့္ စာလံုးသည္ မေလး(Malay) စာလံုး “anak”မွဆင္းသက္သည္။ အဓိပၸာယ္ မွာ “ကေလး” (Child) ဟု အဓိပၸာယ္ ရသည္။ သို႔ေၾကာင့္ “ႏိုင္ငံတြင္း ေမြးဖြား သူ” (မူရင္းလူမ်ဳိး မဟုတ္ ကျပား) ဟု ဆိုႏိုင္သည္။ သို႔ျဖစ္၍ အေရွ႕ေတာင္ အာရွသို႔ ေရာက္လာေသာ တ႐ုတ္ကုန္ သည္မ်ားႏွင့္ မိခင္ႏိုင္ငံမွ အမ်ဳိးသမီး မ်ား ေပါင္းဖက္ရာမွ ေပါက္ဖြား လာသူကို ပရနကန္ဟု ေခၚပံုရသည္။

ျမန္မာျပည္တြင္လည္း သူတို႔ရွိသည္။ သူတို႔ကို ျမန္မာတို႔က “ပသွ်ဴး” ဟုေခၚသည္။ ပသွ်ဴးဆိုသည္မွာ မေလး လူမ်ဳိးကိုလည္း ေခၚသည္။ သူတို႔သည္ မေလးလူမ်ဳိး မဟုတ္ပါ။ မေလးမွလာ ေသာ တ႐ုတ္မ်ားသာ ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ က သူတို႔ကို ဘာဘာ(Malay) ဟုလည္း ေကာင္း၊ ညိဳရာ(Nyonya) ဟုလည္း ေကာင္း ေခၚသည္။ ျမန္မာတို႔က အမ်ဳိး သားမ်ားကို ဘာဘာေခၚ၍ အမ်ဳိးသမီး မ်ားကို ေညာ္ညားဟု အသံထြက္၏။ ျမန္မာျပည္မွ တ႐ုတ္-ျမန္မာ ကျပားမ အခ်ဳိ႕ကလည္း သူတို႔ကိုယ္သူတို႔ “ပသွ်ဴး” လုပ္တတ္သည္။ ပသွ်ဴးမလုိ ၀တ္သည္။ ပသွ်ဴးမမ်ား ၀တ္သည္မွာ ပါတိတ္ ထဘီေပၚတြင္ အက်ႌလက္ရွည္၊ ရင္ေစ့ဘေလာက္ အက်ႌကို၀တ္သည္။ အက်ႌတြင္ ေကာ္လာလည္ကတံုးႏွင့္ျဖစ္ ၏။ ရင္ေစ့ဘေလာက္အက်ႌမွ ၾကယ္သီး (စိန္၊ ေရႊ၊ ေက်ာက္စိမ္း)သည္ ခုနစ္လံုးခန္႔ ရွိသည္။ စာေရးသူတို႔ ငယ္စဥ္က တ႐ုတ္တန္းတြင္ ဤသို႔၀တ္သည့္ တ႐ုတ္မမ်ားကို ေတြ႔ဖူးသည္။ သူတုိ႔ကို ပသွ်ဴးမ ဟုေခၚသည္။

မ်ားေသာအားျဖင့္ နားသန္သီး ဆဲြသည္။ ေခါင္းမွ ဆံထံုးတြင္ စိန္၊ ေရႊ၊ ေက်ာက္စိမ္းဆံထိုးမ်ား ကိုးခု၊ ဆယ္ခု ထုိးထားတတ္သည္။ ေျခတြင္ ေျခထိုး ဖိနပ္ႏွင့္ျဖစ္၏။ ေျခခ်င္းကို အခမ္း အနားမ်ားတြင္ ၀တ္တတ္သည္။ ေျခထိုး ဖိနပ္တြင္ စီးကြင့္စ္မ်ား ထုိးထားသည္။ သူတို႔၏ လက္၀တ္လက္စားမွာ တစ္မ်ဳိး တစ္ဖံုျဖစ္သည္။ ေနထိုင္သည့္ အသံုးအေဆာင္ ပရိေဘာဂမ်ားမွာလည္း တစ္ မ်ဳိးျဖစ္၏။

အစားအေသာက္လည္း တ႐ုတ္စာႏွင့္ကြဲသည္။ အထူးသျဖင့္ မုန္႔မ်ားကို အမ်ဳိးမ်ဳိးလုပ္စားတတ္သည္။ စာေရး သူတို႔ ငယ္စဥ္က “ပသွ်ဴးမုန္႔” ဆိုသည္ကို မက္မက္စက္စက္ စားခဲ့ရသည္။ ယခု စာေရးသူတု႔ိ စားေနသည့္ ေကာက္ညႇင္း ေရႊထမင္း၊ သာဂူပ်ဥ္ႏွင့္ နႏြင္းမကင္းတို႔သည္ ပသွ်ဴးမုန္႔မ်ားပင္ ျဖစ္သည္။

စာေရးသူတို႔ ငယ္စဥ္က ရန္ကုန္ ၂၁ လမ္းတြင္ ပသွ်ဴး မဂၤလာေဆာင္ တစ္ခုကို ေတြ႔ဖူးပါသည္။ တ႐ုတ္ မဂၤလာေဆာင္ႏွင့္ မတူပါ။ ခုနစ္ရက္ ခုနစ္လီ ေဆာင္ေနျခင္း ျဖစ္သည္။ ျမန္မာျပည္မွ တ႐ုတ္ သူေဌးသမီးမ်ားသည္ သူတို႔ကိုယ္ သူတို႔ ပသွ်ဴးမမ်ားကဲ့သို႔ ၀တ္စား ဆင္ယင္သည္။ ထိုမွ ဂုဏ္ရွိ သည္ဟု ထင္ၾကပံုရသည္။

ပသွ်ဴး လံုခ်ည္ဟု ေခၚေသာ ေယာက်္ား၀တ္ ပုဆိုးလည္း ေတြ႔ဖူးပါသည္။ ေယာက်္ား၀တ္ လုံခ်ည္သည္ ပါတိတ္လံုခ်ည္ပင္ျဖစ္၏။ မိန္းမ လံုခ်ည္ႏွင့္ အဆင္ကြဲပါသည္။ ဤမွ်ဆုိလွ်င္ ျမန္မာတို႔က ပသွ်ဴးဟုေခၚေသာ ပရနကန္ (Paranakan) တို႔အေၾကာင္းကို သေဘာ ေပါက္ေလာက္ၿပီဟု ထင္ပါသည္။ စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္ အေၾကာင္းကို ဆက္ရေအာင္။

ပရနကန္(Paranakan) စာအုပ္ထဲတြင္ စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ခါး စည္းေတာ္ပံုကို ျမင္ရေသာ အခါ စာေရးသူ အေတာ္ပင္ အံ့ၾသ သြားရပါသည္။ စာအုပ္ထဲမွ ပံုတြင္ ဤစိန္ေဒါင္း႐ုပ္ခါး ပတ္ေခါင္းသည္ စုဘုရားလတ္၏ ပစၥည္း ျဖစ္သည္ဟု မေဖာ္ျပထားပါ။ ပရနကန္ ျပတိုက္မွ ပရနကန္လက္၀တ္ ရတနာ သုံးရာခန္႔ အနက္မွ ပစၥည္းတစ္ခု အေနႏွင့္သာ ျပထားပါသည္။

သုိ႔ဆိုလွ်င္ စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္(ခါးပတ္)သည္ မည္သို႔ ပသွ်ဴး လူမ်ဳိးမ်ား၏ လက္ထဲသို႔ ေရာက္သြားပါသနည္း။  အိႏိ္ၵယတြင္ ရွိစဥ္ ရတနာမ်ားကို တတိတိ ေရာင္းခ်ခဲ့ ရရာ အိႏိ္ၵယမွ တစ္ဆင့္ မေလးသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး ပသွ်ဴး(Paranakan) မ်ား လက္သုိ႔ ေရာက္သြားရဟန္ တူသည္ဟု ထင္ရ ပါသည္။

စိန္ခါးစည္းေတာ္(စိန္ခါးပတ္) ကို စုဘုရားလတ္ အသံုး ျပဳပါမည္လား ဟု စာေရးသူ စဥ္းစား ၾကည့္မိသည္။ အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ ခါးပတ္ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာတို႔ အသံုးအေဆာင္ မဟုတ္ဟု ထုိစဥ္က ထင္မိေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါသည္။ မႏၲေလး နန္းတြင္ စံစဥ္က ပင္ အိႏိ္ၵယမွ ျမန္မာႀကိဳက္ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္ လုပ္လာၿပီး အရွင္ ႏွစ္ပါးအား ဆက္သခဲ့ေလသည္လား။ သို႔မဟုတ္ ပါေတာ္မူၿပီး အိႏိ္ၵယေရာက္မွ အိႏိ္ၵယ ပန္းတိမ္ ပညာရွင္မ်ားျဖင့္ လုပ္ေလသည္လား။

အဘယ္ေၾကာင့္ ဆိုေသာ္ လက္ရာမွာ ျမန္မာလက္ရာဟု မထင္ရပါ။ (အိႏိ္ၵယ လက္ရာဟု ထင္၍ ျဖစ္သည္။) အရွင္ႏွစ္ပါး ပါေတာ္မူ၍ မဒရပ္တြင္ ေခတၱ စံေနေတာ္မူရစဥ္ တတိယ သမီးေတာ္ ဖြားျမင္ေတာ္မူ သျဖင့္ ပုခက္တင္ မဂၤလာ ျပဳလုပ္ရန္ အတြက္ ရတနာ ေက်ာက္စီ ေရႊပုခက္ေတာ္ကို မဒရပ္မွ ပီေအာအင္ကိုး (ကုမၸဏီ)တြင္ အပ္ႏွံ၍ ျပဳလုပ္ေစခဲ့ ေၾကာင္း၊ ျပဳလုပ္ေသာ ရတနာေက်ာက္စီ ေရႊပုခက္ေတာ္မွာ(၄၄ ၁/၈) ကာရက္ အေလးခ်ိန္ ရွိေသာ စိန္လံုးေပါင္း ၂၂၀၊ (၇၇ ၁/၂) ကာရက္ အေလးခ်ိန္ ရွိေသာ ပတၱျမားလံုးငယ္ ၁၀၀ ျမႇဳပ္ႏွံစီျခယ္ ထားသည္ဟု ဆိုေၾကာင္း။ (ဤ အေၾကာင္းမ်ားကို ေဒဆုိင္း၏ Deposed King Thibaw of Burma in India, 1885-1916 စာအုပ္တြင္လည္းေကာင္း၊ စာေရးသူ ေရးသည့္ ရတနာဂီရိ နိဒါန္းတြင္ လည္းေကာင္း၊ ပါရွိၿပီးျဖစ္သည္။)

ထုိ႔အျပင္ အခ်င္းေဆးရန္ အတြက္  ဒိုင္ယာမီတာ သံုးေပရွိေသာ ပတၱျမား ေက်ာက္စီ ေရႊလင္ပန္း တစ္ခ်ပ္(ေရႊခုနစ္ ရာတိုလာ ေလး၍ ပတၱျမားလံုးေရ ၁၅၀ စီျခယ္ထားသည့္ တန္ဖိုးအားျဖင့္ ႐ူပီ ၁၃၀၀၀ တန္သည္)ကိုလည္း ျပဳလုပ္ခဲ့သည္ ဆိုေၾကာင္း။ (ထုိစဥ္က အရွင္ ႏွစ္ပါးထံတြင္ ပါေတာ္မူစျဖစ္၍ ေရႊႏွင့္ ေက်ာက္မ်က္ ရတနာမ်ားစြာ ရွိေနပံုရ သည္) ထို႔ေၾကာင့္ အိႏိ္ၵယရွိ ပီေအာ ကုမၸဏီႏွင့္ ရတနာေက်ာက္စီ ေရႊပုခက္ ေတာ္၊ ပတၱျမား လင္ပန္းေတာ္မ်ား ျပဳလုပ္သကဲ့သို႔ စိန္ခါးစည္းေတာ္(စိန္ ခါးပတ္)ကိုလည္း လုပ္ေလသည္လား ဟုလည္း ေတြးမိပါသည္။

ၿဗိတိန္ ဘုရင္မ ဒုတိယေျမာက္ အယ္လိဇဘက္ နန္းတက္စဥ္က ျမန္မာျပည္မွ သီေပါမင္းတရား အႏြယ္ေတာ္မ်ား ျဖစ္ေသာ တတိယ သမီးေတာ္ အရွင္ထိပ္စုျမတ္ဘုရားႏွင့္ ေျမးေတာ္ ထိပ္စုဘုရားႀကီး၊ ေတာ္ဘုရား၊ ထိပ္စု ဘုရား၊ ေတာ္ဘုရားငယ္၊ ေတာ္ဘုရား ကေလးႏွင့္ ထိပ္စု ဘုရားေထြးတို႔သည္ ၁၉၅၃ ခု၊ ေမလ ၉ ရက္ ေန႔စဲြျဖင့္ ဘိသိက္ ကူညီေစာင္မမႈ (Coronation Favour) အေနျဖင့္ ေတာင္းခံဖူးသည္။ ထုိေတာင္းခံရာတြင္ သီေပါမင္း တရား၏ သီးသန္႔ကိုယ္ပုိင္ ပစၥည္း စာရင္းကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပထားသည္။

၁။    စိန္နားေတာင္းေတာ္ ၇ ရန္

၂။    စိန္ပတၱျမားထိပ္တပ္ နားေတာင္းေတာ္(ေရႊဟသၤာညီေနာင္) ၃ ရန္

၃။    ျမ(ညီေနာင္) နားေတာင္းေတာ္ ၂ ရန္

၄။    ပတၱျမား စလြယ္ေတာ္ ၁

၅။    ဒက္ေတာ္(ရတနာေက်ာက္မ်ဳိးစံု စီျခယ္ထား)၊ ၂

၆။    စိန္ခါးစည္းေတာ္ ၁

၇။    စိန္ပန္းေခြေတာ္

၈။    ထိပ္စိုက္ပန္းခိုင္ေတာ္(ျပင္သစ္ ပါရီလုပ္)၊ ၃

၉။    စိန္လက္ေကာက္ေတာ္ ၁ ရန္

၁၀။    စိန္လည္ကပ္ေတာ္ ၂၀

၁၁။    စိန္ခရာသီးလည္ကပ္ေတာ္ ၄ ကံုး

၁၂။    စိန္ႀကိဳး ၁၀ ကံုး

၁၃။    စိန္လက္စြပ္ေတာ္ ၂၀ ကြင္း

၁၄။    ေလွာ္ကားတင္ ပတၱျမားလက္စြပ္ေတာ္၊ (ေလွာ္ကားႏွင့္တင္ၿပီး ဆက္သရ) ၁ ကြင္း

၁၅။ ႀကိဳေက်ာက္ေတာ္ ၂

၁၆။ေမာက္ႀကီးပတၱျမား ၁(နန္းစဥ္ငေမာက္ ပတၱျမားကဲ့သို႔ တန္ဖိုး မျဖတ္ႏိုင္သည့္ ပတၱျမားႀကီး)

(အတြဲ ၂၄ အမွတ္ ၁၂၊ ၂၀၀၈ ဒီဇင္ဘာ ႐ုပ္ရွင္ ေတးကဗ်ာ မဂၢဇင္းမွ စာေရးသူ၏ ေဆာင္းပါး) ဟူ၍ ပစၥည္း ၁၆ မ်ဳိး ျပန္ေတာင္းသည့္ အထဲတြင္ အမွတ္စဥ္ ၆ အေနျဖင့္ စိန္ခါးစည္းေတာ္ ၁ ဟူ၍ ပါသည္ကို ေထာက္႐ႈေသာ္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး စုဘုရားလတ္တြင္ စိန္ခါးစည္းေတာ္(စိန္ခါးပတ္) ရွိၿပီးျဖစ္သည္။ ယခု ေဆာင္းပါးပါ စိန္ ေဒါင္း႐ုပ္ခါးစည္းေတာ္ဟုတ္၊ မဟုတ္ကိုကား မေျပာႏုိင္ေပ။

စုဘုရားလတ္၏ စိန္ခါးစည္းေတာ္မွ ေဒါင္း႐ုပ္သည္က ေဒါင္းျဖစ္ပါသည္။ (ခြပ္ေဒါင္း မဟုတ္ပါ။) မိဖုရား ေခါင္ႀကီးစု ဘုရားလတ္ႏွင့္ ေဒါင္း႐ုပ္ သည္ ပတ္သက္သေလာက္ ပတ္သက္ ေနသည္။ အရွင္ႏွစ္ပါး၏ တံဆိပ္ေတာ္သည္က ေဒါင္း႐ုပ္ျဖစ္၏။ ၿဗိတိသွ် အစိုးရက အရွင္ႏွစ္ပါးကို ၁၉၀၆ ခုႏွစ္၌ စံအိမ္ေတာ္သစ္ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့ရာ ၁၉၁၀ ခုႏွစ္တြင္ ၿပီးပါသည္။ စံအိမ္ေတာ္ ေဆာက္စဥ္က မ်က္ႏွာစာ ေပၚတီကို (လသာေဆာင္)အေပၚထပ္ ေမွ်ာ္စင္ ၀ရန္တာတြင္ ေဒါင္းတံဆိပ္ေတာ္ တပ္ဆင္ရန္ ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ၿပီး နယ္ခ်ဲ႕ အဂၤလိပ္ အစိုးရႏွင့္ အေခ်အတင္ ျဖစ္ခဲ့ေသးသည္ဟု သိရပါသည္။ နယ္ခ်ဲ႕က သူတို႔ အထိမ္းအမွတ္ တစ္ခု စံအိမ္ေတာ္တြင္ တပ္ဆင္လိုသည္။ အရွင္ႏွစ္ပါး၊ အထူးသျဖင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး စုဘုရား လတ္က ေဒါင္းတံဆိပ္ေတာ္ ထည့္ေပးရမည္ဟု အဆိုျပဳေတာ္မူသည္။

အဂၤလိပ္က မည္သည့္တံဆိပ္မွ မထည့္ရန္ အေပးအယူလုပ္ေသးသည္။ မိဖုရားေခါင္ႀကီးသည္ ေဒါင္းတံဆိပ္ ေတာ္ကို စံအိမ္ေတာ္ထိပ္တြင္ တပ္ဆင္ မေပးက  သူ မေနဟု တင္းတင္းမာမာ ျပတ္ျပတ္သားသား ရာဇသံေပးလိုက္မွ ေနာက္ဆံုး စံအိမ္ေတာ္မ်က္ႏွာစာ အလယ္ဗဟုိထိပ္ပိုင္းတြင္ ေဒါင္းတံဆိပ္ တပ္ဆင္ေပးခဲ့ရသည္။ (စာေရးသူေရး သည့္ ရတနာဂီရိနိဒါန္းတြင္ အက်ယ္ ဖတ္႐ႈႏိုင္ပါသည္။)

ထုိကတည္းကပင္ အရွင္ႏွစ္ပါး အသံုးျပဳေတာ္မူသည့္ စာရြက္စာတမ္း စာေရးစကၠဴမ်ားထိပ္တြင္ ေဒါင္းတံဆိပ္ ေတာ္ပါရွိသည္။ သီေပါမင္း တရား အႏြယ္ေတာ္မ်ား ယေန႔အထိ သံုးစြဲ လ်က္ရွိေသာ စာေရးစကၠဴမွ ေခါင္းစီး သည္လည္း ကေဒါင္း႐ုပ္ႏွင့္ ျဖစ္သည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ မိဖုရားေခါင္ႀကီး၏ စိန္ခါးစည္းေတာ္မွ ေခါင္း(ခါးပတ္ ေခါင္း) တြင္ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ျပဳလုပ္ထား ျခင္းမွာ မည္သို႔မွ် ယံုမွား သံသယ ျဖစ္ဖြယ္ရာ အေၾကာင္း မရွိေတာ့ေခ်။

စာေရးဆရာမႀကီး ေရႊဘုိမိမိႀကီး ေရးသည့္ သရဖူတို႔ရဲ႕သရဖူ စာအုပ္ တြင္-

“ပုဂံျပည္သူမ်ားရဲ႕ ထဘီဟာ ကြင္းစြပ္အိတ္႐ႈံ႕တစ္မ်ဳိးကို ခါးစည္းၿပီး ၀တ္ဆင္တာ ေတြ႔ရပါတယ္”

ဟု ပါရွိပါသည္။

ထုိ႔ေၾကာင့္ ပုဂံေခတ္ကတည္းက အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ထဘီကို ခါးစည္း၍ ၀တ္ဆင္သျဖင့္ ခါးစည္း(ခါးပတ္) အသံုးျပဳေၾကာင္း သိရပါသည္။ ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားထဲမွ ဖြားေစာႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ေက်ာက္စာ တစ္ခ်ပ္၏ အေရးအသားတြင္- “ဖြားေစာ၏ ေရႊခါးႀကိဳးကို ခိုးသူအား အျပစ္ ေပးရေၾကာင္း” ပါသည္။ ပုဂံေခတ္ ေက်ာက္စာမ်ားတြင္ ခါးစည္း(ခါးပတ္)ကို “ေမခလာ” ဟု ေခၚေၾကာင္း ေရးသား ထားသည္ကိုလည္း ေတြ႔ရဖူး၏။ ေမခလာသည္ ပါဠိစကား ျဖစ္သည္။ ခါးစည္းအဆင္ တန္ဆာဟု အဓိပၸာယ္ရသည္။ ေမခလာ =ရသနာ=ခါးႀကိဳးတန္ဆာ၊ ခါးစည္း တန္ဆာ။ ပါဠိသဒၵါနည္းတြင္ ေမခလာ သည္ ေမဟန+ခ+မာလာ၌ ေမ+ခ+ လာ ကိုသာယူ၍ ဟန၊ မာတို႔ကို ပယ္ေဖ်ာက္ထားသည္ဟု ဆိုပါသည္။ ယင္းသို႔ေဖ်ာက္ထားသည္ကို ၀ဏၰ ေလာပနည္း ဟုေခၚဆိုပါသည္။

ေမဟနခမာလာ= လွ်ဳိ႕၀ွက္အပ္ေသာ အဂၤါ(၀ါ) အဂၤါဇာတ္ကို ဖံုးကြယ္ရန္ ပန္းပြင့္သဖြယ္ လွပသည့္ အၿမိတ္ ခ်ထားသည့္ ခါးႀကိဳးတန္ဆာ (၀ါ) ခါး စည္းႀကိဳးဟု အဓိပၸာယ္ရပါသည္။ ေမခလာ= Girdle ဟု အဂၤလိပ္ ျပန္ပါသည္။ အဘိဓာန္ နိသွ် စာမ်က္ႏွာ ၁၁၈ အဘိဓာန္ပါဠိဂါထာ ၂၈၇  ကို အနက္ ျပန္ဆိုရာ၌ စတုရဂၤဗလ ပညာရွိ အမတ္ႀကီး ျပဳစုသည့္ အဘိဓာန္ဋီကာမွ ေကာက္ႏုတ္၍ ခါးစည္းႀကိဳး ေလးမ်ဳိးကို ေအာက္ပါအတိုင္း ေဖာ္ျပ ထားပါသည္။

၁။    ကၪၥ = အၿမိတ္ ၁ ေခ်ာင္းသာရွိေသာ ခါးစည္းႀကိဳး။

၂။    ေမခလာ = အၿမိတ္ ၈ ေခ်ာင္းရွိေသာ ခါးစည္းႀကိဳး။

၃။    ရသနာ = အၿမိတ္ ၁၆ ေခ်ာင္းရွိေသာ ခါးစည္းႀကိဳး။

၄။    ကပါလာ = အၿမိတ္ ၂၅ ေခ်ာင္းရွိေသာ ခါးစည္းႀကိဳး။

ဇနကဇာတ္ေတာ္တြင္ သေဘၤာ ပ်က္၍ ေရကူးေနေသာ ဇနကမင္းသားကို ကယ္ဆယ္သည့္ ေရနတ္သမီးကို “မဏိေမခလာ” ဟု ေခၚဆိုသျဖင့္ ပတၱျမား ခါးစည္းႀကိဳး ရွိေသာ နတ္သမီး ဟု အဓိပၸာယ္ ရပါသည္။

သို႔ေၾကာင့္ ျမန္မာ အမ်ဳိးသမီးမ်ား သည္ ပုဂံေခတ္ ကတည္းကပင္ ခါးစည္းကို အသံုးျပဳခဲ့ေပရာ ကုန္း ေဘာင္ေခတ္ အဆံုး မိဖုရားေခါင္ႀကီး စုဘုရားလတ္သည္လည္း ခါးစည္းေတာ္(ခါးပတ္) အသံုး ျပဳခဲ့ပံု ရသည္။ သို႔ေသာ္ အစဥ္အျမဲ သံုးပံုမရေခ်။ အထူးပဲြလမ္း သဘင္မ်ား၌သာ သံုးေတာ္မူပံုရပါသည္။ သို႔ျဖစ္၍ “ခါးပတ္ ဆိုသည္မွာ ျမန္မာတို႔ အသံုးအေဆာင္ မဟုတ္” ဟု ယခင္က ထင္မိေသာ စာေရးသူ၏ စိတ္ အျမင္မွာ မွားခဲ့ေလသည္။

ကုန္းေဘာင္ ေခတ္ကုန္၍ ၿဗိတိသွ် ေခတ္ေရာက္လာေသာ အခါ ျမန္မာ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ေရႊခါးပတ္၊ ေငြခါးပတ္ စသည္တို႔ ၀တ္ဆင္လာသည္ကို ေတြ႔ရသည္။ ယခုအခါ ခ်မ္းသာ၍ အသက္ႀကီးၿပီး ခါးတုတ္ေနသည့္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားသည္ ေရႊဒဂၤါးမ်ားကို ခါးပတ္လုပ္ၿပီး တမင္႐ႈိးထုတ္ ၀တ္ဆင္ လာသည္ကို ရန္ကုန္ မဂၤလာေဆာင္မ်ားတြင္ ေတြ႔ျမင္ ေနရပါသည္။

ဤေဆာင္းပါး ေရးေနစဥ္ပင္ တုိက္တိုက္ဆိုင္ဆိုင္ ေဒါက္တာအီးအိပ္ ခ်္မိုးက ပံုႀကီးခ်ဲ႕ထားေသာ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးပတ္ဓာတ္ပံုႏွင့္ ေဒါင္းခါးပတ္ (Peacock Belt) ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ စာတစ္ပုဒ္ ေရးထားသည္ကို လန္ဒန္မွ ရွာေဖြၿပီး ပို႔လိုက္ပါသည္။

ထုိစာပုဒ္မွာ “Peranakan A-Z”by Kenson Kwok 2010. ဟူသည့္ Singapore National Heritage Board မွထုတ္ေ၀ေသာ စာအုပ္မွျဖစ္သည္။ ထုိ စာပုဒ္ကို ဖတ္ၾကည့္မွ မိဖုရားေခါင္ႀကီး စုဘုရားလတ္၏ စိန္ေဒါင္း႐ုပ္ ခါးစည္းေတာ္ႏွင့္ ပတ္သက္၍ အဓိပၸာယ္ေပၚလာ သည္။

ထုိစာပုဒ္တြင္-

ထူးျခားလွသည့္ အရည္အခ်င္း ရွိေသာလက္ရာ ျဖစ္သည့္ ပရနကန္ ရတနာ ပစၥည္းတစ္ခုမွာ ပံုတြင္ ေဖာ္ျပထားသည့္ ေရႊျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာ စိန္ခါးပတ္ ျဖစ္သည္။ ထုိခါးပတ္တြင္ ေဒါင္း႐ုပ္ကို စိန္လံုးမ်ားႏွင့္ ပံုေဖာ္ထားသည္။ ဤခါးပတ္ကို ၂၀ ရာစုႏွစ္ အေစာပိုင္းေလာက္က ထူးျခားလွသည့္ ၇၅ ကာရက္ရွိေသာ စိန္လံုးေရမ်ားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားသည္။ ဘာကယ္လ္ (Buckle) ႏွင့္ ေဘးမွစိန္မ်ားသည္ အ၀ါ ေရာင္စိန္၊ အညိဳေရာင္စိန္ႏွင့္ ပန္းေရာင္သန္းသည့္ လိေမၼာ္ေရာင္ စိန္တို႔ျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားျခင္း ျဖစ္သည္။ ေဒါင္း႐ုပ္ ကိုယ္ထည္မွ အလယ္ စိန္လံုးမွာ ဥေရာပ ၌ ေသြးထားေသာ စိန္ျဖစ္ပံု ရ၍ အေလးခ်ိန္ ၅ ကာရက္ရွိသည္။ ဤခါးပတ္မွ ဘာကယ္လ္(Buckle) ဒီဇိုင္းပံုမွာ ျဖဳတ္လိုက္လွ်င္ စိန္ရင္ထုိး သဖြယ္ သံုး၍ ရသည္။

ဤခါးပတ္သည္ အိႏိၵယေတာင္ ပိုင္းမွ ပန္းထိမ္ဆရာမ်ား လက္ရာ ျဖစ္သည္ဟု ယံုၾကည္ရသည္ ဟူ၍ ေဖာ္ျပထားေပရာ အရွင္ ႏွစ္ပါး မဒရပ္ေရာက္မွ သို႔မဟုတ္ ရတနာဂီရိ ေရာက္စႏွစ္မ်ားမွ ဤစိန္ခါး စည္းေတာ္ကို လုပ္ေလသည္လား (သို႔မဟုတ္) အိႏိၵယ ေတာင္ပိုင္း လက္ရာ စိန္ခါးစည္းေတာ္ကို အရွင္ႏွစ္ပါး ရတနာပံု နန္းတြင္ စံစဥ္ကပင္ မႏၲေလးမွ အသံုးေတာ္ခံ (ဘုရင္အား တိုင္းတစ္ပါးမွ ပစၥည္း ၀င္ေရာက္ ဆက္သြင္းရသူ၊ မ်ားေသာအားျဖင့္ ျမန္မာ-မြတ္စလင္မ်ား) တုိ႔က ဆက္သေလသည္လား ဆိုသည့္ အခ်က္ႏွစ္ခ်က္တြင္ တစ္ခ်က္ခ်က္ ျဖစ္မွာ ေသခ်ာသေလာက္ ျဖစ္သြားပါသည္။

စိန္မ်ားမွာ အ၀ါေရာင္၊ အညိဳ ေရာင္၊ လိေမၼာ္ေရာင္တို႔ ျဖစ္သည္ဟု ဆိုထားရာ ထုိေခတ္ ထိုအခါက ျမန္မာ တို႔ ႀကိဳက္ႏွစ္သက္သည့္ မီးေကာင္းလွ ေသာ ၾကက္ဆူေရာင္သန္းေနသည့္ စိန္၀ါမ်ားပင္ ျဖစ္ေပရာ ပို၍ေသခ်ာသ ေလာက္ ရွိေလသည္။ ခါးပတ္ေခါင္း တစ္ဖက္တစ္ခ်က္မွ ခါးပတ္ျပားမ်ားတြင္လည္း စိန္ေဒါင္း႐ုပ္မ်ား ပါသည္ကုိ ပံု၌ ေတြ႔ရပါသည္။

အထက္၌ ေရးခဲ့သကဲ့သို႔ ရတနာ ဂီရိတြင္ရွိစဥ္ အရွင္ ႏွစ္ပါးသည္ ရတနာ မ်ားကို တတိတိ ေရာင္းခ်ခဲ့ရရာ အိႏိၵယမွ တစ္ဆင့္ မေလးသို႔ ေရာက္ရွိၿပီး ပသွ်ဴး (Paranakan) မ်ား လက္သို႔ ေရာက္သြား ရဟန္ တူသည္ဟု စာေရးသူ၏ အထင္မွာ မွန္သြားေပၿပီ။

ေမာင္သန္းေဆြ၊ထား၀ယ္၊

(ေရႊအျမဳေတ မဂၢဇင္း၊ဇူလိုင္လ ၂၀၁၁)