သီတဂူဆရာေတာ္ၾသ၀ါဒ

သီတဂူဆရာေတာ္ၾသ၀ါဒ
ေနရာ-ဗုဒၶဂယာ ျမန္မာေက်ာင္းသားမ်ားေက်ာင္း
အခ်ိန္- ၁-၁၂-၂၀၁၁၊ ည ၈ နာရီ
တက္ေရာက္နာၾကားသူ- အိႏၵိယႏုိင္ငံရွိ တကၠသိုလ္အသီးသီးရွိ ျမန္မာရဟန္းေတာ္မ်ား၏ ကုိယ္စား မဂဓတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ား။

ေရႊက်င္ဆရာေတာ္ၾကီးၾသ၀ါဒအျပီးမွာပဲ သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီးက ဆက္လက္ျပီး မဂဓတကၠသိုလ္ေက်ာင္းသားမ်ားအား ၾသ၀ါဒ ခ်ီးျမင့္သည္။



အႏွစ္ခ်ဳပ္
သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ၾကီး၏ ၾသ၀ါဒမွာ တပ္မေတာ္ႏွင့္တုိင္းျပည္ကို စံထားျပီးေတာ့ သာသနာေတာ္ႏွင့္ သာသနာ့၀န္ထမ္း ရွင္ရဟန္းေတြကို ေျပာသြားတဲ့စကားဟာ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔အတြက္ မွတ္သားဖြယ္၊ မွတ္သားရုံမကဘဲ လုိက္နာဖြယ္ျဖစ္တယ္။

ငါသည္ သာသနာအတြက္ ျဖစ္ရမည္၊ သာသနာသည္ ငါ့အတြက္ မျဖစ္ရဘူး။ အဲဒါ သံမႈႏွပ္ျပီးေတာ့ ေခါင္းထဲမွာ စြဲေနေအာင္ ထားပါ။ ဒုိ႔ဆရာ အနီးစခန္းေျပာတာ တစ္ခုရွိတယ္၊
အခု သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ၾကီးေျပာတာနဲ႔ အဓိပၸါယ္ေတာ့ အတူတူပဲ။ ‘‘ သာသနာ့၀န္ထမ္းဆုိတာ သာသနာေတာ္ရဲ့ တာ၀န္ကို ထမ္းရမွာ၊ သာသနာက မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔ကို ထမ္းျပီးေတာ့ ၀န္ေလးမသြားေစနဲ႔’’တဲ့ သာသနာရဲ့ တာ၀န္ကုိ ထမ္းရမွာ သာသနာက ဒုိ႔တာ၀န္ကို ထမ္းရမွာ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါေတာ့ ဒုိ႔ဆရာ အနီးစခန္း ေျပာသြားတာ။

ဧရာ၀တီသက္ေသတည္

အဲဒီေတာ့ ဒီကေန႔ ၅၂၈ ပါးေသာ အိႏၵိယျပည္ေရာက္ ျမန္မာပတ္စပုိ႔ကိုင္၍ ေက်ာင္းတက္ၾကေသာ ျမန္မာ့ သံဃာ အားလုံး မြန္ေရာ ရွမ္းေရာ ရခုိင္ေရာ ဗမာေရာ စသည္ျဖင့္ အကုန္လုံးပဲ ငါ ဗမာ (ျမန္မာ)လုိ႔ပဲ တမ်ိဳးတည္း သေဘာထားတည္။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံ နယ္နမိတ္အတြင္း ဒီေျမၾကီးအေပၚမွာ ေမြးၾကတာ။
ေမခနဲ႔ မလိခ ၂ခုရဲ့ အထက္နား လုိက္ၾကည့္တယ္၊ ျမစ္ကေလးေတြ ေခ်ာင္းကေလးေတြ အမ်ားၾကီးပဲ ဟုိ--တိဗတ္ကုန္ေျမထဲကစ ဟုိ--တရုပ္ျပည္ထဲကစလုိ႔ ဆင္းလာခဲ့တာ၊ ေခ်ာင္းငယ္ေလးေတြ အမ်ားၾကီး ေပါင္းေပါင္းျပီးေတာ့မွ ေမခနဲ႔ မလိခဆုိတာ ျမစ္ႏွစ္ခု ျဖစ္လာတာ၊ အဲဒီ ျမစ္ႏွစ္ခုဟာလဲ မေပါင္းႏုိင္ရင္ မစုံႏုိင္ရင္ ဧရာ၀တီျမစ္ မျဖစ္ဘူးကြဲ႕၊ ေမခနဲ႔မလိခ ေပါင္းမရရင္ ဧရာ၀တီမျဖစ္ဘူး။

အဲဒီေတာ့ မင္းတုိ႔တေတြ ရွမ္းကတမ်ိဳး မြန္တမ်ိဳး ရခုိင္တမ်ိဳး ဗမာတမ်ိဳး ကရင္တမ်ိဳး ခ်င္းတမ်ိဳး ကယား ကခ်င္တစ္မ်ိဳး၊ ဒီလုိ မလုပ္ၾကနဲ႔။ ေမခ မလိခ နာမည္ ဖယ္လိုက္ရင္ ဒီအထဲမွာ ေရပဲရွိတာ။ ျမစ္ႏွစ္ခုဆုံတဲ့ေနရာ ျမစ္ဆုံဆုိတဲ့ ေနရာမွာ ေရာလုိက္ျပီးေတာ့ ဧရာ၀တီထဲ ေရာက္တဲ့ အခါမွာ ဧရာ၀တီနာမည္ခံျပီးေတာ့ ဆက္စီးတဲ့အခါမွာ အဲဒီေရေတြကို ဓာတ္ခြဲခန္းထဲယူျပီး ေမခနဲ႔ မလိခေရ ခြဲၾကည့္လုိ႔ ရေသးလား၊ (မရပါဟု-သံဃာမ်ား၏ အသံ)။ Harmony ဆုိတာ အဲဒီလုိ အားလုံး ႏွစ္လုံးသားခ်င္းက ဆက္ျပီးေတာ့ ေပါင္းေနၾကရမွာ။

အဲဒါေၾကာင့္ ဒုိ႔မ်ားေတာ့ ကရင္တမ်ိဳး ကခ်င္တမ်ိဳး မြန္တမ်ိဳး ရခုိင္တမ်ိဳး ရွမ္းတမ်ိဳး ဆုိတဲ့စိတ္ဓာတ္ ရည္ရြယ္ခ်က္ ငယ္ငယ္ကထဲက မရွိခဲ့တာ၊ အခုထိ မရွိတာ၊ ေနာင္လဲ ရွိမွာ မဟုတ္ဘူး၊ အဲဒီေတာ့ ဒုိ႔မ်ား တတ္ႏုိင္သေလာက္ လွဴလာတဲ့ အလွဴဒါနဟာ ဗမာႏုိင္ငံဖြား ဗမာ့စာသင္သား အားလုံး ဗမာ့သာသနာအတြက္ အလုပ္လုပ္ၾကလိမ့္မယ္လုိ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္နဲ႔ တတ္ႏုိင္တာေလးေတြ စုျပီးေတာ့ တစ္ႏွစ္တစ္ခါ လာလွဴတာ။


မသင္ရင္ ေသျပီ
အဲဒီေတာ့ ဒီကေန႔ စာသင္သားဆိုေတာ့ Leaner. As long as we're alive- အသက္ရွင္ေနသမွ် ကာလပတ္လုံး We must learn ပဲ၊ သင္ေနရမယ္။ As long as we learn-ဒုိ႔တေတြ သင္ယူေနသမွ်ကာလပတ္လုံးလည္း၊ We are alive- အသက္ရွင္ေနၾကမွာ။ အသက္ရွင္ေနသမွ် ဘာလုပ္ၾကရမွာလဲ? သင္ဟု (သံဃာမ်ား ေျဖ)၊ သင္ေနသမွ်လဲ? ရွင္ေနရမယ္ (သံဃာမ်ား ေျဖ)။ မသင္ရင္ေတာ့ ေသျပီးပဲ၊ အဲဒါေၾကာင့္သင္ၾက။


မွတ္စုစာအုပ္ေလးနဲ႔ သီတဂူဆရာေတာ္
မွတ္စုစာအုပ္ေလးတစ္ခု ေဆာင္ထားျပီးေတာ့ (ဆရာေတာ္ စာအုပ္ကေလး ဖြင့္ေနစဥ္) ၾကံဳရာၾကဳံရာစာအုပ္ေတြကို ဖတ္တုိင္းဖတ္တုိင္း မွတ္ထားျပီး ေရးထားေလ့ရွိတယ္၊ အခုလဲပဲ အစည္းအေ၀းၾကီးမွာ ၄၆ ႏုိင္ငံကတက္တဲ့ Global Buddhist Confederation (GBC) ဆုိတဲ့ အစည္းအေ၀းၾကီးမွာ ဘယ္သူေတြ ဘာေျပာတယ္ဆုိတာေလးေတြ မွတ္ဖုိ႔ မွတ္စုစာအုပ္ေလးယူထားျပီးေတာ့ မွတ္ထားတာရွိတယ္။ မွတ္စရာက မ်ားမ်ား မရဘူးကြ၊ မွတ္စရာ မ်ားမ်ားမရဘူးဆုိလို႔ရွိရင္ အစည္းအေ၀းတက္လာတဲ့ လူေတြကို ဘုန္းၾကီးေတြကို မင္းတုိ႔ ခန္႔မွန္းၾကည့္လုိက္ေတာ့ ဟုတ္လား၊။


ဒလုိင္းလားမားေျပာေသာ စကားသုံးခြန္း
တိဗတ္ရဟန္းမင္းၾကီး ဒလုိင္းလားမား၊ သူေျပာထားတာေလးေတြထဲက ဒုိ႔က ၃ လုံးေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မွတ္ထားလုိက္တယ္။

၁။ တစ္လုံးက ဘာလဲဆုိေတာ့၊ ဗုဒၶစာေပမွာ ပါဠိစာေပဟာ အရင္းအျမစ္က်ဆုံးပဲ။ အဲဒီစကားလုံးထြက္လာႏုိင္တဲ့ တိဗက္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ရဲ့ ႏွလုံးသားကို မွန္းၾကည့္လိုက္၊ Very Honest အလြန္ရုိးသားတဲ့ စိတ္ထားရွိတယ္လုိ႔ ခန္႔မွန္းလုိ႔ ရတယ္၊ Tibetan Buddhism ဆုိတာဟာ ဆန္စခရစ္ (Sanskrit Buddhism) ပဲ၊ မင္းတုိ႔ အိႏၵိယျပည္ၾကီးမွာ ေက်ာင္းတက္ေနတာဆုိေတာ့ သင္ျပီးသား ျဖစ္မွာေပါ့၊ ဘုရားသာသနာ ႏွစ္ ၅၀၀ ေလာက္မွာ ကႏၶာရတုိင္း ကသၼီရေဒသ ဒီကေန႔ေျပာေတာ့ ကသွ်မီးေပါ့၊ ကနိသွ်အင္ပါရာၾကီးဟာ ရုရွားျပည္ တစ္ျခမ္း အေနာက္ဘက္ အာဖဂန္နစၥတန္တုိ႔ ဂရိတုိ႔အထိ ေရာက္တယ္၊ ေျမာက္ဘက္ဆုိ ရုရွားျပည္ ေတာင္ဘက္ျခမ္း တစ္ျခမ္းလုံးပဲ၊ စတန္ (stan)၊ စတန္ စတန္ဆိုတဲ့ နာမည္နဲ႔ ႏုိင္ငံေပါင္း ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ သိလား? ။ တာဂ်စၥတန္၊ ပါကစၥတန္၊ အာဖဂန္နစၥတန္၊ ဥဇဘက္ကစၥတန္နဲ႔ စတန္စတန္ စတန္နဲ႔ ႏုိင္ငံေပါင္း ဘယ္ေလာက္ရွိလဲ? (သံဃာမ်ား တုဏွီ)။ As long as we're alive, we must learn.
အသက္ရွင္သမွ်ကာလပတ္လုံး သင္ေနရမွာ၊ အားလုံး ၇ ခုရွိတယ္။ အဲဒါေတြ အားလုံးက Buddhist Countries ေတြခ်ည္းပဲ၊ မင္းတုိ႔ကို ငါေျပာမွာက သာသနာ ႏွစ္ ၅၀၀ ေလာက္မွာ အဲဒီကသွ်မီးေဒသ ဟိမ၀ႏၱာေတာင္ေျခမွာ ကနိသွ်ကဘုရင္ၾကီး၏ အေထာက္အပံ့နဲ႔ သံဂါယနာ တစ္ခုတင္သြားတယ္၊ သံဂါယနာပြဲ ေခါင္းေဆာင္းတဲ့သူက အႆေဃာသ၊ ၀သုဗႏၵဳ၊ ဂုိဏ္းက သဗၺတၳိ၀ါဒဂုိဏ္းက ေခါင္းေဆာင္တာ၊ ေယာဂစာရ ဂုိဏ္းထဲပါတယ္။ ေယာဂစာရ ဂုိဏ္းသည္ သဗၺတၳိ၀ါဒဂုိဏ္းထဲက ခြဲထြက္သြားတာ။ အဲဒီ သံဂါယနာတင္ပြဲမွာ သံဃာ ၁၀၀၀ ပါတယ္။

ဘာလုပ္သလဲ တုိတုိေျပာရရင္ ပါဠိနဲ႔ ထိန္းထားတဲ့ ပိဋကတ္ကို သကၠဋအျဖစ္ေျပာင္းတာ၊ အဲဒီမွာ ေျပာင္းတာ၊ ပါဠိပိဋကတ္ကို သကၠဋနဲ႔ေျပာင္းျပီးေတာ့ သုတၱန္ေရာ အဘိဓမၼာေရာ ၀ိနည္းေရာ အကုန္လုံး အသစ္ျပန္ေရးျပစ္လုိက္တာ၊ သံဂါယနာတင္လုိက္တာ၊ ဘုရားလက္ထက္ကေတာ့ ရဟန္းတစ္ပါး ပိဋကတ္ေတာ္ေတြကုိ သကၠတနဲ႔ေရးမယ္ဆုိေတာ့ ဘုရားကတားတာ သိကၡာပုဒ္ မင္းတုိ႔ သိပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ သဗၺတၳိ၀ါဒဂုိဏ္းနဲ႔ ေယာဂါစာရဂုိဏ္းက ပိဋကတ္ကို အကုန္လုံး သကၠဋဘာသာနဲ႔ ျပန္ေရးျပစ္လုိက္တာ၊ ၀ိဘာသာဆုိျပီးေတာ့ နာမည္ေျပာင္းသြားတယ္၊ အဲဒီလို သကၠဋဘာသာနဲ႔ ေရးထားတဲ့ ကနိသွ်ကမင္း အေထာက္အပံ့နဲ႕ အႆေဃာသေခါင္းေဆာင္ တင္တဲ့ သံဂါယနာက သကၠဋပိဋကတ္ကို Sanskrit Buddhism ကို ဘိကၡဳေဗာဓိက တရုပ္ဘာသာျပန္တာ၊ ဘိကၡဳေဗာဓိက ဘယ္အရပ္သားလဲ? (သံဃာမ်ား တုဏွီ)၊ As long as you're alive, you must learn. တမီနာရူး (Taminaru)သား၊ တမီးကုလား ဘိကၡဳေဗာဓိ၊ သူက အဲဒီဘက္ေရာက္ျပီးေတာ့ အဲဒီသံဂါယနာပိဋကတ္ကို တရုပ္ဘာသာျပန္ျပစ္လုိက္တာ၊ တရုပ္နဲ႔တိဘက္ ဟိမ၀ႏၱာေက်ာ္ခ်သြားတာ ဟုိေျမာက္ဘက္ ဂ်ပန္အထိ ေရာက္သြားတာ။

အဲဒီလုိတိဗက္ကရလာတဲ့ Buddhism က စင္တင္ သံဂါယနာမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ သကၠဋပိဋကတ္ကို ဘိကၡဳေဗာဓိက ဘာသာျပန္ေပးတာ၊ ဘာသာျပန္မွ တဆင့္ သူတုိ႔ ရရွိၾကတာ၊ အဲဒါၾကီးကို ဒလုိင္းလားမားဆုိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္က ေကာင္းေကာင္းသိတယ္၊ သကၠဋဘာသာျပန္၊ သကၠဋမွ တရုပ္၊ တရုပ္ဘာသာမွ တိဗက္ဘာသာျပန္၊ အဲဒီလို အမ်ိဳးအမ်ိဳး ဘာသာျပန္သြားတာကို သူသိတယ္၊ အခု သူဘာေျပာလဲ?


ျမန္မာသာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ကို ဖူးခ်င္တဲ့ တိဗတ္ ဒလုိင္းလားမား
ဒုိ႔တည္းေနတဲ့ ဟုိတယ္ကို သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ၾကီးကို ဖူးေတြ႔ခ်င္ပါတယ္၊ လာအုိ႔သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္နဲ႕ ျမန္မာျပည္က သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ကို ဖူးေတြ႔ခ်င္တယ္ဆုိတဲ့ သတင္းကို သူတုိ႔ တိဗက္ဘုန္းေတာ္ၾကီးေတြကေန တဆင့္ ဒုိ႔တပည့္ ေဒါက္တာကုမာရဆီကို လာတယ္၊ ေဒါက္တာကုမာရက ငါ့ကိုလာေလွ်ာက္တယ္၊ ေအး-ဖူးခ်င္ရင္ ဒုိ႔ရွိတဲ့ေနရာလာ၊ ဒုိ႔က ေတြ႕ခ်င္လုိ႔ လုိက္ရွာတာ မဟုတ္ဘူး၊ သူေတြ႔ခ်င္ရင္ ဒုိ႔ဆီ လာခဲ့၊ ငါက အဲလုိ ေျပာလုိက္တာ။ ဒုိ႔တည္းတဲ့အခန္းထဲလာျပီး ေအးေအးေဆးေဆးေတြ႕ျပီး နာရီ၀က္ေလာက္ၾကာေအာင္ စကားေျပာသြားတယ္၊ ဒုိ႔ကလုိက္ေတြ႕တာ မဟုတ္ဘူး၊ သူလာေတြ႔တာေနာ္။

အဲေတာ့ သူေျပာတယ္၊ တစ္က ဘာလဲ? ဗုဒၶသာသနာမွာ ပါဠိစာေပသည္ အရင္းအျမစ္အက်ဆုံးပဲ။ ဘယ္ေန႔ ဘယ္ေနရာ ဘယ္ခ်ိန္မွာ ေျပာတယ္ဆုိတာေလးကို မွတ္ထားလုိက္တယ္။ ျပီးေတာ့မွ ဆန္စခရစ္ (Sanskrit) တို႔ တႏၱရစ္ (Tantric) တုိ႔ကေတာ့ အေပၚယံကသြားၾကတာ။ (Sanskrit) တို႔ တႏၱရစ္ (Tantric)၊ ၀ါဇီရာယာနတုိ႔ မဟာယာနတုိ႔ ဟီနယာနတုိ႔ ဒါေတြဟာ so call name ပဲ၊ နာမည္မွ်ပဲကြ၊ အႏွစ္သာရကေတာ့ သီလ သမာဓိ ပညာပဲ။ ေဟာ-မွတ္သားစရာ ေကာင္းတယ္။


သေဘာထားၾကီးၾက
အဲေတာ့ ခုနက ငါေျပာတာ မင္းတုိ႔ ေမ့သြားျပီလား၊ ဘာျမစ္နဲ႔ ဘာျမစ္ မေပါင္းရင္ ဘာမျဖစ္ဘူးလဲ? (ေမခနဲ႕မလိခ ျမစ္ မေပါင္းရင္ ဧရာ၀တီျမစ္ မျဖစ္ဟု သံဃာမ်ား ေျဖ)။ အဲဒါ broad mind သေဘာထား ၾကီးၾကဖုိ႔ပဲ။

သင္ၾကားဆုိတာ ဘယ္ေနရာက ဘာပဲရရ အကုန္သင္ထား၊ ေထရ၀ါဒနဲ႔ မဟာယာန ၀ဇိရာယာန၊ အဲဒါေတြ ဘာပဲေျပာေျပာပါ၊ သီလ သမာဓိ ပညာသည္သာ အႏွစ္သာရပါ။

  ။ ေနာက္တစ္ခုက ဘာေျပာလဲဆုိေတာ့ အေပၚယံ အ၀တ္ေတြရဲ့ အေရာင္အေသြးတယ္ပဲ။ အကၤ်ီ၀တ္တာေတြ ေဘာင္းဘီ၀တ္တာေတြ၊ အျပာေရာင္ေတြ အ၀ါေရာင္ေတြ အနီအေရာင္ေတြ အညိဳေရာင္ေတြ၊ ေခါင္းေဆာင္းတာေတြ ေခါင္းမေဆာင္းတာေတြ၊ အဲဒီအေပၚအယံက အသြင္အျပင္ေတြ ေလွ်ာက္ေျပာတယ္၊ ဒါေတြက Outer-shell အကာေတြပဲ၊ inner-core ၊ အတြင္းပုိင္းက အႏွစ္သာရ ဘာလဲ၊ သီလ သမာဓိ ပညာပါပဲ။ သီလ သမာဓိ ပညာျဖင့္ အတြင္းပုိင္းကို ျငိမ္းခ်မ္းေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ေသးသမွ် ကာလပတ္လုံး ဒီသာသနာမွာ ဘယ္ယာနမွာပဲ ေနေန ဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ့ဘ၀ဟာ မျပီး မျပည့္စုံဘူးတဲ့၊ သူ႔လူေတြကိုလဲ ဒီအတုိင္းေျပာတာ၊ အဲဒီေတာ့ သီလ သမာဓိ ပညာကို မက်င့္ဘဲနဲ႔ ဘာယာနေတြပဲ ေထာင္ထားထား၊ ဘာအ၀တ္ေတြပဲ ၀တ္ထားထား ဒီပုဂၢိဳလ္ရဲ့ ဘ၀ဟာ သာသနာေတာ္ထဲကို ေရာက္သည္ မမည္ဘူး။ ဒလုိင္းလားမား ေျပာတာ၊ မင္းတုိ႔ကို ငါ ဒါေလးျပန္ျပီးေတာ့ ကမ္းလွမ္းတယ္။
အဲေတာ့ အဲဒီမွတ္စုေလးေတြကို မွတ္ရင္း မွတ္ရင္းနဲ႕ ဘယ္တုန္းကမွတ္ထားမွန္းမသိေသာ ငါ့မွတ္စုေလးေတြ ငါ့စာအုပ္ထဲမွာ သြားေတြ႔တာ၊ အဲဒါေလးေတြ ဖတ္ျပျပီးရင္ ဒီကေန႔ည မင္းတုိ႔အတြက္ စကားလက္ေဆာင္ေပါ့ေနာ္။


သင္ၾကားရုံမွ်နဲ႕မျပည့္စုံ
အသက္ရွင္ေနသမွ် ဘာလုပ္ၾကရမွာလဲ? (သင္ေနရမွာ- သံဃာမ်ား ေျဖ)၊ သင္ေနသမွ် ဘာျဖစ္ၾကမွာလဲ? (အသက္ရွင္ေနရမွာ-သံဃာမ်ား ေျဖ)။ သင္ေနရင္ေတာ့ အသက္ရွင္ေနအုန္းမွာ မသင္ရင္ေတာ့- ေသမွာ။ အားလုံး ေသေအာင္ မေခၚၾကပါနဲ႔အုန္း။ (သံဃာမ်ား ရယ္သံ)။ သင္ၾကားၾကအုန္းေပါ့ ဟုတ္လား။ သာသနာေတာ္အတြက္ သင္ၾကားၾကရမွာေနာ္၊ အဲဒီေတာ့ မွတ္တမ္းေလးေတြ ငါ့ဘာငါ ၾကံဳသလုိေရးထားတာ မနဲ ျပန္ဖတ္ယူရတယ္၊ Learning alone would not make a man to be a wise. ဘာတဲ့လဲ? (ရဟန္းအခ်ိဳ႕ေျဖ၊ မရွင္လင္း)။ သင္ၾကားေနရုံမွ်နဲ႔၊ ဆရာေတာ္ၾကီးမိန္႔ၾကားသြားတာ ပရိယတ္နဲ႔ ပဋိပတ္ပဲမဟုတ္လား၊ သင္ၾကားတာ ပရိယတ္၊ ပရိယတ္တစ္ခုတည္းကို သင္ၾကားရုံမွ်ျဖင့္ မင္းတုိ႔ငါတုိ႔ ဘာမျဖစ္ႏုိင္ဘူးလဲ? (ပညာရွိ မျဖစ္ႏုိင္-သံဃာမ်ား ေျဖ)။ would not be a man to be a wise. ပညာရွိမျဖစ္ႏုိင္ဘူး။ သင္ေနရုံနဲ႔ ဘယ္ေလာက္ပဲ သင္သင္ ပညာရွိ တကယ္ မျဖစ္ေသးဘူး၊ သင္တယ္ဆုိတာ ဘာလုပ္တာလဲ? Collection of information ပဲမဟုတ္လား၊ reading and collecting many books ဒီလုိ မဟုတ္လား၊ စာအုပ္ေတြဖတ္ျပီး ဟုိကဖတ္ ဒီကဖတ္ အေၾကာင္းအရာေတြကို စုတာပဲ မဟုတ္လား၊ Ph.D ဆုိလုိ႔ရွိရင္ စုတယ္ေလ၊ ဟုိစာအုပ္က ဖတ္၊ ဒီစာအုပ္ကဖတ္ သူမ်ားေရးျပီးသားေတြ စု၊ စုျပီးေတာ့ ျပန္စီတယ္ေလ၊ အဲဒါ ဒုိ႔ professor ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညႊန္႔က ေျပာတယ္၊ ‘‘ခုိးခ်တဲ့ စာစု က်မ္းၾကီး ျဖစ္မွာပဲ’’တဲ့။ (ရယ္သံ) သူမ်ားစာေတြ ခုိးခ်ျပီးေတာ့ ကိုယ့္စာ လုပ္တာပဲ။ ေဒါက္တာ ခင္ေမာင္ညႊန္႔က ဒုိ႔တကၠသိုလ္မွာ Ph.Dႏွင့္ M.A ေက်ာင္းသားေတြကို စာသင္ရင္းနဲ႔ အဲဒါ ေျပာတာ။

အဲဒီေတာ့ ဒီမွာ Learning alone would not make a man to be a wise. သင္ၾကားေနရုံမွ်ျဖင့္ေတာ့ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔ ပညာရွိ တစ္ေယာက္ မျဖစ္ႏုိင္။ သင္ရင္ ဒို႔ဘာရလဲဆုိေတာ့။ Just collection of knowledge ေပါ့။ Knowledge နဲ႔ Wisdom မတူဘူးေနာ္၊ Knowledge ကို ဒုိ႔က ဗဟုသုတလုိ႔ ေျပာရမွာ၊ Wisdom ကို ဘာေျပာလဲ၊ ပညာလုိ႔ေျပာတယ္၊ ဗဟုသုတဆုိတာ ဟုိဟာဖတ္တာ ဒီဟာဖတ္တာ ဟုိဟာၾကည့္တာ ဒီဟာၾကည့္တာ၊ နဲနဲနဲ႔ သိတယ္၊ အေရးၾကီးတာက Knowledge comes but wisdom lingers. အဲဒီလုိ စာေတြ အမ်ားၾကီး ဖတ္ဖတ္ျပီးေတာ့ မွတ္မွတ္ထားလုိ႔ရွိရင္ေတာ့ general knowledge ဗဟုသုတေတြေတာ့ ရမွာေပါ့၊ wisdom lingers ပညာကေတာ့ မလာေသးဘူး၊ ရဖုိ႔ ၾကာလိမ့္အုန္းမယ္။

ေက်ာင္းသားေက်ာင္းေဆာင္ ၾသ၀ါဒ အခမ္းအနား


တတ္သည့္ပညာနဲ႔ကုိယ္နဲ႕တစ္သားတည္း
ေဟ့-who learns the rules and wisdom ပညာေတြ နည္းစနစ္ေတြ အခ်က္အလက္ေတြ အမ်ားၾကီးသင္ထားတယ္၊
without confirming to them and this life. အဲဒီ သင္ၾကားထားတာေတြ လူနဲ႔ တစ္ထပ္တည္း ျဖစ္ေအာင္ မလုပ္ႏုိင္ေသးဘူးဆိုရင္။ In the life a man who plot his filed but does not sow လယ္သာ ထြန္းတက္ျပီး လက္မစုိက္တတ္တဲ့သူနဲ႕ တူတယ္၊ သင္ၾကားထားလုိ႔ မွတ္သားထားလုိ႔ စာေတြ တတ္ထားတယ္၊ အမ်ားၾကီးကို ဖတ္ထားတယ္၊

တကုိယ္လုံး encyclopedia ၾကီးလုိကို ျဖစ္ေနတာ။ Britannica encyclopedia ကို မ်ိဳထားသလိုပဲ။ ဟုိဟာလဲ သိတယ္ ဒါလဲသိတယ္၊ အဲဒီတတ္ထားတဲ့ စာေတြ ပညာေတြ ကိုယ္နဲ႔ ႏႈတ္နဲ႕ စိတ္နဲ႕ တစ္ထပ္တည္းျဖစ္ေအာင္ မက်င့္ႏုိင္ေသးသမွ်ေတာ့ အဲဒီပုဂၢိဳလ္ဟာ ဘာနဲ႔တူလဲ?

လယ္ကို ထြန္ရုံသာ ထြန္ျပီးေတာ့ မစုိက္ပ်ိဳးတဲ့ လယ္သမားလုိ ျဖစ္မယ္။ ၾကားလား အားလုံး လယ္ကို ထြန္လဲ ထြန္ၾကပါ၊ စုိက္လည္း စုိက္ပ်ိဳးၾကပါ၊ To think is easy. ေတြးတာေတာ့ လြယ္တာေပါ့၊ To act is hard. လုပ္ဖုိ႔ကေတာ့ ခက္လိမ့္မယ္၊ Ph.D ေအာင္ရင္ ငါ ဘာေတြ လုပ္လုိက္မယ္ေပါ့ေလ၊ ေတြးေတာ့ ေတြးတယ္၊ တကယ္လုပ္ရင္ေတာ့ သိပ္ေတာ့ မလြယ္ဘူး။


တကၠသိုလ္တည္ေထာင္လုိစိတ္
ငါ Ph.D ဘယ္တကၠသိုလ္ကမွ မေအာင္ခဲ့ဘူး၊ ဒါေပမဲ့ တကၠသုိလ္တည္ေထာင္ခ်င္တဲ့ စိတ္က ေတာ္ေတာ္ ျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ခ်င္ဆုံးႏွစ္ကို ငါေျပာရမယ္ဆုိရင္ ၁၉၆၂။ ၁၉၆၂ ဆိုတာ မင္းတုိ႔ သိလား၊ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ အၾကီးအက်ယ္ ေျပာင္းတဲ့ႏွစ္ေလ။ ဓမၼာစရိယေအာင္တာ ၁၉၆၁ ကြ၊ ၁၉၆၂ မွာ ကမၻာေအး သံဃာ့တကၠသိုလ္သြားတာ၊ သံဃာ့တကၠသုိလ္ ဧျပီလ စာရင္းသြင္းထားတယ္၊ အဲ ေဆာရီး ေဖေဖာ္၀ါရီလကထဲက စာရင္းသြင္းထားတယ္၊ မတ္လက်ေတာ့ ဘာျဖစ္လဲ? ၆၂ မတ္လ ၂ ရက္ေန႔ ဘာျဖစ္တာလဲ? ဗုိလ္ခ်ဳပ္ၾကီး ေန၀င္း အာဏာသိမ္းတာေလ။ အာဏာသိမ္းေတာ့ ပါလီမန္ ဒီမုိကေရစီအစုိးရကို တည္ေဆာက္ခဲ့တဲ့၊ ဦးႏုတို႔လက္ထက္က တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ ဓမၼာစရိယ အဒ္ဥပေဒ၊ ပါဠိပထမျပန္ အဒ္ဥပေဒ၊ ၀ိနိစၦယအဒ္ဥပေဒ၊ အဒ္ေတြ အမ်ားၾကီးပဲ၊ ဗုဒၶသာသနာအဖြဲ႔ အဒ္ဥပေဒ၊ ပါဠိတကၠသုိလ္ အဒ္ဥပေဒ။
ေနာက္ျပီး ကမၻာေအးမွာ ရွိေသးတယ္၊ International Institute for Advanced Buddhist Study ဆုိျပီးေတာ့၊ ကမၻာ့ဗုဒၶတကၠသိုလ္ရွိတယ္၊ အဲဒီေအာက္မွာ သံဃာ့တကၠသိုလ္ရွိတယ္၊ အဲဒါေတြ အကုန္ဖ်က္ျပစ္တာ။ ေက်ာင္းစဖြင့္မွာက ေမ၊ ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ ဂြ်န္လဆန္းေလာက္မွ စဖြင့္တာ၊ မတ္လမွာ သာသနာႏွင့္ဆုိင္တဲ့ အဒ္တြ ဥပေဒေတြ အကုန္လုံး ပ်က္ကုန္ျပီမဟုတ္လား။ အဲေတာ့ ငါ ဘာနဲ႔တူလဲဆုိေတာ့ ေသမည့္ေန႔ စစ္ထဲလုိက္သလုိ ျဖစ္သြားတယ္၊ (သံဃာမ်ား ရယ္သံ)။ အဲဒီေန႔ သံဃာ့တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းစ တက္ရတာကြ။

ဘာ့ေၾကာင့္ သံဃာ့တကၠသိုလ္တက္လဲ ဆုိေတာ့--

၁။ ကမၻာအရပ္ရပ္မွာ သာသနာ၊ ခရစ္ယာန္ဘုန္းၾကီးေတြ ကမၻာအရပ္ရပ္က ဒုိ႔တုိင္းျပည္ လာလုပ္ၾကတာ အမ်ားၾကီးပဲ။ ဒုိ႔တုိင္းျပည္က ဘုန္းၾကီးေတြ ကမၻာလွည့္ျပီးေတာ့ ခရစ္ယာန္ေတြလုိ ဘယ္သူေတြမ်ားလုပ္ၾကသလုိ ရွားရွားပါးပါး ရွာေဖြၾကည့္ေတာ့ အရွင္ေသ႒ိလပဲေတြ႕တယ္၊ ေနာက္ အရွင္အရိယဓမၼဆုိတဲ့ ေတာင္တြင္းၾကီးက ဆရာေတာ္တစ္ပါးေတြ႕တယ္၊ ျပင္သစ္မွာ ကားတုိက္လုိ႔ ကြယ္လြန္ေတာ္မူရွာတယ္၊ ေနာက္တစ္ခုက သီဟုိဠ္ကြ်န္းမွာ ဘုန္းၾကီးေထာင္တဲ့ တကၠသိုလ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္ အိႏၵိယမွာလဲ တကၠသိုလ္ေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္၊ ဒုိ႔တုိင္းျပည္မွာ ဘုန္းၾကီးေထာင္တဲ့ တကၠသိုလ္မရွိဘူးကြ၊ ငါလဲပဲ တကၠသိုလ္ေတာ့ ေထာင္ဦးမယ္ဆုိျပီး အဲဒီကထဲက စိတ္ကေလး ျဖစ္လာတာ။ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္က စိတ္ကူးဟာ ၆၃-၆၄-၆၅ ဘယ္ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္ စိတ္ကူးယူရလဲ မင္းတုိ႔ စဥ္းစားၾကည့္။ ငါ စစ္ကိုင္း တကၠသိုလ္ေထာင္တာ အခုမွ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ရွိေသးတယ္။


လူစြမ္းေကာင္းဆုိတာ
အဲေတာ့ ဘုရားေလာင္းရဲ့ ဘုရားျဖစ္ဖုိ႔ ဆုပန္တာေတြရဲ့ ေရွ႕နားက စိႏၱိတံ သတၱသံဟိတံ စာေလး ဒုိ႔ ရထားဖူးတယ္ေနာ္၊ ၾကံစီေတြးေတာ့ခဲ့တာ ဘယ္ေလာက္ၾကာလဲ? သိပ္ၾကာတဲ့ေပါ့ကြာ။ အဲဒီမွာ To think is easy. ေတြးတာေတာ့ လြယ္တာေပါ့၊ To act is hard. လုပ္တဲ့အခါမွာေတာ့ ခက္တယ္တဲ့။ အဲဒါကို ေၾကာက္ရင္ မင္းတုိ႔ ဘာမွ လုပ္ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူး၊ To act according to one’s thinking is hard. အေတြးနဲ႕ အလုပ္ တစ္ထပ္တည္းျဖစ္ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ဆုိတာကေတာ့ ခက္ခဲဆုံးပဲတဲ့။ ေတြးထားတဲ့အတုိင္း တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ လုပ္ဖုိ႔ဆုိတာ ကမၻာမွာ အခက္ဆုံးပဲ။ အခက္ဆုံးအလုပ္ကို လုပ္ႏုိင္ရင္ မင္းတုိ႔ လူစြမ္းေကာင္းပဲ။ အဲဒါသိေစခ်င္ပါတယ္။

Sitagu International Buddhist Academy (စစ္ကိုင္း၊ မႏၱေလး၊ ရန္ကုန္) ဒုိ႔ ၃ ခုေတာ့ အခု လုပ္ထားျပီးျပီ၊
အဲဒီေတာ့ Learning is not merely acquisition of information.
သင္ၾကားေနတယ္ဆုိတာဟာ အခ်က္အလက္ စုေဆာင္းေနရုံမွ်မဟုတ္ဘူး၊

Learning is lifelong continuous process. သင္ၾကားတယ္ဆုိတဲ့ ကိစၥဟာ အသက္ရွင္ေနသမွ်ကာလပတ္လုံး ဆက္ျပီးအလုပ္လုပ္ေနရမွာ၊ အဲဒါေလး မေမ့ၾကနဲ႔။ သင္ၾကားေနတဲ့ဆုိတာနဲ႔ တျပိဳင္နက္ထဲမွာ တစ္သက္လုံး အလုပ္ လုပ္ေနရမယ္။

ဗုဒၶရွင္ေတာ္ရဲ့ဘ၀ကို ျပန္သုံးသပ္ရင္-- အလုပ္လုပ္ရင္း ဘ၀ခရီးဆုံးသြားတာပဲ၊ ေနာက္ဆုံး ဗုဒၶရွင္ေတာ္ရဲ့ ေဆာင္ရြက္ခ်က္ဟာ သုဘဒၵဆုိတဲ့ ပုဂၢိဳလ္တစ္ေယာက္ကို ဘ၀ခရီးထဲကေန ကယ္သြားေသးတယ္ မဟုတ္လား၊ အဲဒါေၾကာင့္ တပည့္ေတြအားလုံး As long as we live, we must learn. As long as we learn, we must live. အဲဒီေတာ့ Learning ဆုိတဲ့ ဥစၥာကို အနဲ႕ငယ္ detail ေလး ေျပာရမယ္ဆုိရင္ Learning ထဲမွာ ဘာပါလဲ၊ Idea ပါတယ္၊ ဘာပါလဲ? (သံဃာမ်ား ေျဖသံ)၊ က်က္မွတ္ထားရုံနဲ႔ မျပီးဘူး၊ ခုနက ဒလုိင္းလားမား ဆရာၾကီးေျပာတဲ့ စကားဟာေနာ္၊ ေနာက္ဆုံး ေျပာသြားတာ ဘာလဲ? အ--ဲ ေနာက္ဆုံး ေျပာသြားတဲ့ စကား တစ္လုံးက်န္ေသးတယ္။


ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုိတာ

၃။ ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရး ကမၻာ့ျငိမ္းခ်မ္းေရး ေျပာေနၾကတယ္။

everyone is talking world peace but they don’t have any peace within their heart, any minimum amount of peace within their heart.

ကမၻာလုံးျငိမ္းခ်မ္းေရးလုပ္မည္ဆုိတဲ့ လူေတြရဲ့ ႏွလုံးသားထဲမွာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးေလးဟာ နဲနဲေလးမွေတာင္ မရွိဘူး။

Without individual peace, we would not contribute the peace to the world.
မိမိကုိယ္တြင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးမရွိဘဲ တကမၻာလုံး ျငိမ္းခ်မ္းေရး ဘယ္လုိလုပ္ လုပ္ေပးႏုိင္မွာလဲ၊ အဲလုိမုိ႔လား၊ အဲဒါပါပဲ၊ အဲေတာ့ မင္းတုိ႔ႏွလုံးသားထဲမွာ Knowledge ေလာက္နဲ႔ ေက်နပ္မေနၾကနဲ႔၊ ဘာလုပ္ရမလဲ? Wisdom အထိ လုပ္ရမယ္၊ wisdom ဆုိလုိ႔ရွိရင္ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိေတာ့ လယ္ကို ထြန္လဲထြန္ပါ စုိက္လဲစုိက္ပါ။ ထြန္တာလဲ ခက္ပါတယ္၊ စုိက္တာလဲ ခက္ပါတယ္၊ ခက္တဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ႏုိင္တဲ့သူသည္ ဘာတဲ့လဲ? လူစြမ္းေကာင္း၊ အဲေတာ့ Idea ဟုတ္လား၊ ဒလုိင္းလားမား ေျပာတဲ့ စကားသည္ပင္ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔အတြက္ Idea ပဲ။


Idea မွ Action
သင္ၾကားေနရုံမွ်ျဖင့္ မင္းတုိ႔ ငါတို႔ႏွလုံးသားထဲ peace ကို ဘယ္လုိလုပ္ ရမလဲ၊ သင္ရုံနဲ႔ေတာ့ peace မရဘူး၊ ဘယ္ေတာ့မွ ရလဲ? က်င့္မွရတယ္၊ အဲေတာ့ ဒုိ႔သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္ၾကီး ခုနက ေျပာသြားတယ္၊ နံပါတ္ ၁- Idea၊ အဲဒီ Idea ကို Idea အတုိင္း မထားနဲ႔၊ Action ျဖစ္ေအာင္လုပ္၊ အဲဒီ Action က မိမိရဲ့ Attitude ကို ေျပာင္းႏုိင္တာ။

၀ိသာခ ဆုိတဲ့ သူေဌး ျမတ္စြားဘုရားေက်ာင္းေတာ္ သြားျပီး တရားနာတယ္၊ တရားနာျပီးလုိ႔ ျပန္လာတယ္၊ အိမ္ေပါက္ကေန ဓမၼဒိႏၷာက ဆီးၾကိဳတယ္ေလ၊ အလွျပင္ျပီးေတာ့ မိန္းမက ေယာက်္ားကို ဆီးၾကိဳတာေလ၊ ေပြ႕ေတာမလုိလုိ၊ ဖတ္ေတာ့မလုိလုိ၊ နမ္းရႈပ္ေတာ့မလုိလုိ ဒီလုိ မဟုတ္လား၊ ဟုိလူက ဘယ္လိုျပန္လာလဲ သိလား? မ်က္လႊာခ်ျပီး ေခါင္းငုိက္စုိက္က်လုိ႔ အိမ္ဘက္လဲ မၾကည့္ဘူး၊ မိန္းမက ဆီးၾကိဳတာလဲ သူ Welcome မလုပ္ေတာ့ဘူး၊ ဘာျဖစ္သြားတာလဲ? Attitude ေျပာင္းသြားတာ၊ ဘုရားထံမွာ သင္ရုံသာ သင္လာတာ မဟုတ္ဘူး၊ နာရုံသာ နာလာတာမဟုတ္ဘူး၊ wisdom ကို ႏွလုံးသားထဲမွာ ထည့္ျပီးျပီေလ။ အနာဂါမိမဂ္ႏွင့္ ယွဥ္ေသာ wisdom မဟုတ္လားကြ၊ မွန္ပါဘုရား.(သံဃာမ်ားအသံ)။ ဘာနဲ႔ဘာကို ပယ္လုိက္လဲ? (သံဃာေျဖသံ)၊ ကာမရာဂႏွင့္ဗ်ာပါဒကို အနာဂါမိမဂ္က ပယ္ျပီးျပီဆုိေတာ့ မိန္းမက ဖတ္ရမ္း နမ္းရႈပ္မလုိ႔ လုပ္တာ၊ သူက ဒါကို လက္မခံဘူး၊ Attitude က ေျပာင္းသြားျပီ။

အဲေတာ့ ဆုိလုိခ်င္တာက ပညာတတ္ရင္ အမူအရာေတြ attitude ေတြ ဘာျဖစ္သြားလဲ? ေျပာင္းသြားတယ္။ ဘယ္လုိေျပာင္းသြားလဲ? Stability ေပါ့၊ ဘ၀က တည္ျငိမ္ျပီးေတာ့ ဣေျႏၵရသြားတယ္၊ တစ္ Idea ႏွစ္ Action သုံး attitude ေလးကေတာ့ way-နည္းလမ္းေတြ၊ Idea ရျပီ Action ရွိျပီ၊ Attitude ရွိျပီ၊ ဘာလုပ္မလဲ? အဲဒီအထဲ နည္းလမ္းရွာ၊ How to establish a University? How to establish a fundamental Buddhist School? Primary School in Villages? ေပါ့။ ဟုတ္လား၊ ရြာေတြမွာ ဗုဒၶဘာသာ အေျခခံေက်ာင္းေတြ ဘယ္လုိ တည္ေထာင္မလဲ? ၾကည့္ေလ ခရစ္ယာန္ေတြ ဘယ္လုိလုပ္လဲ? အစၥလာမ္ေတြ ဘယ္လုိလုပ္လဲ? ဟိႏၵဴေတြ ဘယ္လုိလုပ္လဲ? နည္းေနာ္၊ Way of life ကို အဲဒီမွာ ရွာရမယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ Idea ရမယ္၊ အဲဒီ Idea ကို action ျဖစ္ေအာင္ သရုပ္ေဖာ္ရမယ္၊ အဲမွာ နည္းလမ္းေတြရမယ္၊ မိမိရဲ့၀ဘကလဲ ပညာေတြ တက္လာေလေလ ဘ၀ရဲ့ အမူရာအရာေတြကလဲ ျငိမ္သြားမယ္။ အိႏၵိယမွာ မာစတာ (Master) သင္တုန္းကလဲ ဘုိင္စကယ္ေလးနဲ႔ ဂ်ဳတ္ဂ်ဳတ္နဲ႔သြား၊ Ph.D ရျပီးေတာ့ ျမန္မာျပည္ျပန္သြား ဘုိင္စကယ္ေလးနဲ႔ဆုိေတာ့ ဟန္မက်ေသးဘူး။ အဲလုိအဲလုိ ဘ၀က attitude ေတြ အကုန္ေျပာင္းျပစ္ရမွာ။
ေနာက္ျပီးေတာ့ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔မွာ Initiative power ရွိရမည္။ လုပ္ႏုိင္စြမ္းရွိရမည္၊ အဲဒီသင္ၾကားတဲ့ အထဲက Initiative power ေတြ ရေအာင္ လုပ္ယူရမွာ။ Initiative power ရွိလာလုိ႔ရွိရင္ ေနာက္ထက္ Creative power တကယ္လုပ္သည္။ အဲဒါပါပဲ။ Idea, Acts, Attitude, way, Initiative power, Creative power. လုပ္ႏုိင္စြမ္းလဲရွိတယ္၊ Creative power တကယ္လဲ လုပ္လုိက္ၾကျပီ။


Ph.D inflation မျဖစ္ေအာင္
ဒီကေန႔ ဒုိ႔လွဴတဲ့ ၁၀၀ ကို အလွဴခံတဲ့ ရဟန္းေတာ္ သီလရွင္ေတြ ၅၂၈ ပါးပဲ အကုန္လုံး Ph.D ေအာင္ၾကည့္စမ္းပါ၊ စိတ္မဆုိးနဲ႔ Ph.D inflation ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္သြားႏုိင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ inflation မျဖစ္ေအာင္ Idea ရေအာင္သင္၊ Action ေျမာက္ေအာင္ လုပ္၊ Attitude ေတြေျပာင္း၊ way of action- လုပ္ရမည့္ နည္းလမ္းေတြရွာ၊ Initiative power ကို ရေအာင္ စုေဆာင္း၊ ျပီးေတာ့ တကယ္ တုိင္းျပည္နဲ႔ ႏိုင္ငံ သာသနာကို မင္းတုိ႔ Creat လုပ္ပါ။ ဘာလုပ္မလဲ? ေတာက Primary school ေလးကို International school ျဖစ္ေအာင္ မင္းတုိ႔ ဘယ္လုိ creat လုပ္မလဲ? Creative power ရေအာင္ ဆက္ၾကိဳးစားရမည္။ အဲဒါ ေျပာခ်င္တာပဲေနာ္။


နိဂုံး
အဲေတာ့ ငါ့မွတ္စုေလးေတြ အကုန္မဖတ္ပါဘူးကြာ၊ ဒီေတာ့၊ နိဂုံးေတာ့ ငါဘာေျပာမလဲဆုိေတာ့၊ They say that if you want to change society, if you want to change country ေပါ့၊ if you want to change Sasana လား အမ်ားၾကီးပဲ။ if you want to change Myanmar education system. ေျပာင္းခ်င္တယ္ဆုိတာေတြ ျမန္မာျပည္မွာ သိပ္ေျပာေနၾကတယ္ေလ၊ ေျပာင္းခ်င္တယ္ ေျပာင္းခ်င္တယ္ သိပ္ေျပာတယ္၊ ႏုိင္ငံေရးမေျပာပါဘူး၊ ဘာေျပာင္းခ်င္တာလဲ? ပါဠိပထမျပန္ စာေမးပြဲထဲမွာ အဂၤလိပ္စာ ထည့္သင္ရင္ေကာင္းမယ္၊ ေခတ္မီမီစနစ္အတုိင္း၊ change သိပ္လုပ္ခ်င္တယ္။


အုိဘာမားရဲ့ Changing
အေမရိကန္သမၼတ အုိဘားမားေလ သူေပၚလစီက တစ္လုံးတည္း၊ We need to change. ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ဟာ--အေမရိကန္ စီးပြားေရးစနစ္၊ အလုပ္လက္မဲ့စနစ္၊ George export စနစ္၊ George export စနစ္ဆုိတာ သိလား? စက္ရုံ အလုပ္ရုံေတြ အကုန္လုံး ႏုိင္ငံျခား ေရာင္းစားျပစ္တာေလ၊ တရုပ္ျပည္က အကုန္၀ယ္သြားတယ္၊ မင္းတုိ႔သိလား? (မသိပါဘုရား-သံဃာမ်ားေျဖသံ)။ အေမရိကန္က စက္ရုံအလုပ္ရုံ အၾကီးၾကီးေတြ အကုန္လုံး ၈၀ ရာခုိင္ႏႈံး တရုပ္ျပည္ေရာက္သြားတာ။ အဲဒါ George export ေခၚတယ္။ အဲေတာ့ ဘာျဖစ္ကုန္လဲ? စက္ရုံတစ္ရုံ တစ္ရုံရဲ့ အလုပ္သမားအေရအတြက္ ဘယ္ေလာက္ရွိမလဲေနာ္၊ စက္ရုံၾကီးေတြ တရုပ္ျပည္ထဲ ေျပာင္းသြားေရာ၊ စက္ရုံတစ္ရုံမွာ အလုပ္သမား ၁၀၀၀ (တစ္ေထာင္) ရွိတယ္ထား၊ တရုပ္တစ္ေထာင္ အလုပ္ရသြားျပီး အေမရိကန္ ၁၀၀၀ ဘာျဖစ္သြားလဲ? အလုပ္လက္မဲ့ျဖစ္ (သံဃာမ်ား ေျဖ)၊ အဲဒါပဲကြေနာ္။ သူကေတာ့ ဟုတ္မလားဆုိျပီး လုပ္လုိက္တာ သူ႔တုိင္းျပည္ အလုပ္လက္မဲ့ၾကီး ျဖစ္သြားတာ။ အလုပ္လက္မဲ့ေတြ ျဖစ္ကုန္ေတာ့ အဲဒီအလုပ္လက္မဲ့ေတြကို ဘယ္လုိ ထမင္းေကြ်းမလဲ? ဒုိ႔တုိင္းျပည္လုိ မဟုတ္ဘူး၊ ကုိယ့္ဘာသာ ရွာစား ေတာင္းစား၊ ဟုိမွာ အဲလုိမဟုတ္ဘူး၊ အလုပ္လက္မဲ့အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူေတြဆီက အခြန္ေကာက္ျပီး ထမင္းေကြ်းတာ၊ Social security system ဆုိတာ ဟုိမွာ ေတာ္ေတာ္စနစ္တက် လုပ္ထားတာ။ အလုပ္မလုပ္တဲ့ လူေတြရဲ့ ထမင္းကို ဘယ္သူက ရွာေပးရလဲ? (အလုပ္လုပ္တဲ့သူက ရွာေပး-သံဃာမ်ားေျဖသံ)။ အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြက ရွာေပးတာ၊ အလုပ္လုပ္တဲ့သူေတြအေပၚမွာ အခြန္ထုပ္က အခြန္က ၂ဆ ၃ဆ တက္မသြားဘူးလား။ အလုပ္လက္မဲ့ မ်ားလာေလေလ အခြန္ေတြတက္လာေလေလ ဒီလုိ ျဖစ္ကုန္တာ။ အဲေတာ့ အေမရိကန္ စီးပြားေရးက်ဆုိတာ အဲဒါကြ။ ငါဟာ စီးပြားေရးသမား ႏုိင္ငံေရးသမားေတာ့ မဟုတ္ဘူး Learn ကြေနာ္ သင္ထားတာ၊ ေလွ်ာက္ၾကည့္ထားတာ ဘာျဖစ္ကုန္ျပီလဲ။
အဲဒီေတာ့ တရုပ္ျပည္ စက္ရုံၾကီးသြားေထာင္ေတာ့ ေျမၾကီးဘယ္ကရလဲ? တရုပ္ဆီက ၀ယ္ရတာပဲ မဟုတ္လား? ခ်က္ခ်င္းမ၀ယ္ႏုိင္ေတာ့ အေၾကြး၊ ခ်က္ခ်င္း ပုိက္ဆံေပးမ၀ယ္ႏုိင္ေတာ့ အေၾကြး၊ ဒီစက္ရုံေတြက အေမရိကန္စက္ရုံေတြ တရုပ္မွာေထာင္ေတာ့ အေမရိကန္စက္ရုံေတြ အေပၚမွာ တရုပ္က အခြန္ထုပ္ မေကာက္ဘဲ ေနမလား? အခြန္ထုပ္ကိုလဲ ေပးရအုန္းမယ္၊ ေျမၾကီးလဲ ဘာျဖစ္လဲ အေၾကြး၊ အေၾကြးဆုိေတာ့ အတုိးေကာ မတက္ဘူးလား? အေမရိကန္အေပၚမွာ တရုပ္အၾကြးဟာ ေဒၚလာ ၁၅ Trillion တရုပ္အေၾကြးက အေမရိကန္အေပၚေရာက္ေနျပီ၊ ေလာကၾကီးက ေျပာင္းျပန္ၾကီးျဖစ္သြားျပီ။

အဲဒါေၾကာင့္ မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔တေတြ သူ႔ရဲ့ စေလာဂန္ (slogan) ေလး ဘာတဲ့လဲ we need to change. အေမရိကန္က ေျပာင္းျပစ္မယ္၊ ေျပာင္းမယ္ဆုိတဲ့ေကာင္က ဘာေျပာင္းလဲ? အျဖဴသမၼတကေန အမည္းသမၼတျဖစ္တာ၊ ဒါပဲေျပာင္းတာ၊ က်န္တာ ဘာမွ မေျပာင္းဘူး၊ အီရန္ အီရက္ အာဖဂန္ တုိက္ျမဲတိုက္ျမဲပဲ၊ က်ဴးေက်ာ္ျမဲ က်ဴးေက်ာ္ျမဲပဲ၊


ဒီအတုိင္းပါပဲဒီအတုိင္းပဲ
အဲဒီေတာ့ မင္းတုိ႔ငါတုိ႔တေတြ ေခတ္မီ ပညာေတြ သင္ျပီးေတာ့ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ့ ေက်းလက္ပညာေရး စနစ္ေတြ၊ ပါဠိပထမျပန္ပညာေရး စနစ္ေတြ၊ High school, Primary School, College, University ပညာေရးစနစ္ေတြကို ေျပာင္းမယ္လုိ႔ဆုိရင္ You want to change society လူ႔အဖြဲ႕အစည္းၾကီးကို မင္းတုိ႔ ေျပာင္းခ်င္တယ္ဆုိရင္၊ You have to change yourself first. မင္းတုိ႔ ငါတုိ႔ ကိုယ္တုိင္ ေရွးဦးစြာ ေျပာင္းရမယ္၊ သူမ်ားကို ေျပာင္းမယ္ၾကံရင္ ကိုယ္ကိုယ္တုိင္ ဘာလုပ္ရမလဲ? ေျပာင္းပါ။ ကိုယ္ကေတာ့ ဒီအတုိင္းပါပဲ ဒီအတုိင္းပဲ (သီခ်င္းေလသံျဖင့္ ဆုိျပ)။ ေကာင္းေလးေတြ ဆုိတဲ့ သီခ်င္းေလ ငါတခါတခါ ဆုိျပတယ္။
မႏၱေလးက တရားပြဲအျပန္ ၁၀-၁၁ ခြဲေလာက္ ျပန္လာတယ္၊ တခါတေလ မုိးေလးက ဖြဲဖြဲနဲ႔ ဓာတ္မီးတုိင္ေအာက္မွာ ေကာင္ေလးေတြ ဂီတာတီးေနတာ၊ ေကာင္းေလး ၄-၅ ေယာက္ ဂီတာတီးေနတာ၊ ဘိန္းမူးေနတဲ့ ေကာင္ေလးေတြပါ၊ ျဖည္းျဖည္း ကားေလွ်ာ့ေမာင္းခုိင္းတယ္၊ ေဟး-ေမာ္ေတာ္ကားေမာင္းတဲ့ သူ ၀င္းေဇာ္ ေလွ်ာ့ကြာ ေလွ်ာ့ကြာ၊ ဓာတ္တုိင္နားက် ျဖည္းျဖည္းေလး ေမာင္းတာ၊ မွန္တံခါးေလးဖြင့္ၾကည့္လုိက္ေတာ့--ဟာ--သီတဂူဆရာေတာ္ၾကီးေဟ့ဆိုျပီး အကုန္ ကုန္းဦးခ်တယ္၊ ေဟ့ေကာင္ေတြ ဆက္တီးကြာ- ငါ နားေထာင္ခ်င္လုိ႔ပါ၊ အားပါးတရ တီးတယ္ေဟ့ ဆရာေတာ္က ေျမာက္ေပးတယ္ဆုိေတာ့၊ ဘာတီးတယ္ေအာင့္ေမ့လဲ? ဘာပဲ ေျပာေျပာ--ဒီအတုိင္းပဲ၊ (သံဃာမ်ား ရယ္သံ)၊ ပါပဲလုပ္လုပ္ ဒီအတုိင္းပဲ--ဒီအတုိင္းပါပဲ ဒီအတုိင္းပဲ (သံဃာမ်ား ရယ္သံ)။ ပထမျပန္ေအာင္လဲ ဒီအတုိင္းပဲ-ဓမၼာစရိယေအာင္လဲ ဒီအတုိင္းပဲ၊ Ph.D ေအာင္လဲ ဒီအတုိင္းပဲ၊ ဒီအတုိင္းပါပဲ ဒီအတုိင္းပဲ (ရယ္သံ)။
ေအး---ႏုိင္ငံေတာ္ကို ေျပာင္းခ်င္ရင္ မင္းတုိ႔ကိုယ္တိုင္ အရင္ေျပာင္းၾကပါကြာ၊ Learning into Action. Learning into Practice. ဟုတ္လား၊ သင္ၾကားျခင္းမွ က်င့္သုံးျခင္းသုိ႔၊ အဲဒါေျပာျပီးေတာ့ ဒုိ႔မ်ားရဲ့စကားလက္ေဆာင္ ဒီမွာ နဂုံးခ်ဳပ္ပါတယ္။ အားလုံး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။


(သာဓု သံမ်ား)

ထုိ႔ေနာက္ မႏၱေလးသီတဂူကမၻာ့ဗုဒၶတကၠသိုလ္ ေက်ာင္းအမၾကီး ေဒၚညြန္႔ညြန္႔ေအးက တကၠသိုလ္အသီးသီးရွိ ရဟန္း သီလရွင္ ၅၂၈ ပါး၏ ကိုယ္စားလွယ္မ်ားအား အေမရိကန္ေဒၚလာ ၅ ေသာင္း ၂ ေထာင္ ၈ ရာ (၅၂၈၀၀) တိတိကုိ လွဴဒါန္းျပီး ေရစက္ခ် အမွ်ေ၀သည္။

၀န္ခံခ်က္။ ။ အသံဖုိင္မွ စားသားအျဖစ္ သီတဂူစတား တည္းျဖတ္သည္၊ အသံဖုိင္မွ ကူးယူရသျဖင့္ သက္ပုံ ၀ါက်ႏွင့္ အထူးသျဖင့္ အဂၤလိပ္စာမ်ား အမွား ပါေနပါက စာေရးသူ၏ အမွားသာ ျဖစ္သည္။

ရႊင္လန္းခ်မ္းေျမ့ပါေစ
သီတဂူစတား
၃၁-၁၂-၂၀၁၁