ပဲေလွာ္ၾကားကဆား
စုိးဝင္း
ျဖစ္ၿပီးသြားလို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲလို႔ မရနိုင္ေတာ႔တဲ႔ ကိစၥတစ္ခုမွာ ကိုယ္႔ကိုယ္ကိုယ္ အရင္ ေဆာက္တည္ရာရဖို႔ကို ပထမဦးစားေပးရလိမ္႔မယ္ လို႔ ထင္ပါတယ္။ လူတိုင္းလူတိုင္းအဖို႔ ကိုယ္႔မိဘအနိစၥေရာက္သြားတဲ႔ ေန႔ရက္ေလာက္ ကိုးကြယ္ေဆာက္တည္ရာ ၿပဳိလဲသြားတဲ႔ေန႔ ရွိမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ အဲသည္ေသာက၊ ပရိေဒ၀၊ ဥပသာယေတြကို တည္တည္ၿငိမ္ၿငိမ္ တရားနဲ႔ ရင္ဆိုင္နိုင္ဖို႔ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ မလြယ္တဲ႔အလုပ္ပါ။ ဒီအလုပ္ေတြကို မလုပ္ပဲ တစ္စုံတစ္ေယာက္အေပၚမွာ
ေဒါသအျဖစ္နဲ႔ ေဖာက္ခြဲထုတ္ပစ္လိုက္မိတာမ်ဳိးဆိုရင္ အမွားပါတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ခ်င္းမစာလို႔ ဒီစကားမ်ဳိး ေျပာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ ကိုယ္ခ်င္းစာလြန္းလို႔ ေျပာရတာပါ။ မိမိခံစားရတဲ႔ ဆုံးရႈံးနစ္နာမႈမွာ သူတပါးရဲ႕ အေမွာင္႔ပေယာဂ တစ္ေထာင္႔တစ္ေနရာက ပါေနတယ္ဆိုတာ မွန္ခ်င္မွန္ပါလိမ္႔မယ္။ အဲဒါကို ခဏကေလး ေမ႔ထားလိုက္ပါ။ သူ႔ကိုလွည့္ဂရုစိုက္ဖို႔ထက္ ကိုယ္႔ဒုကၡကို ကုစားဖို႔က ပိုအေရးႀကီးပါတယ္။ အခ်ိန္ၾကာလို႔ ေမ႔သြားမွာကို မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ အဲဒါ ကိုယ္႔အတြက္ ေသရာပါမယ္႔ ဒဏ္ရာပါ။ တဘက္လူကို ခ်က္ခ်င္း မတုန္႔ျပန္တာဟာ ကိုယ္႔ဘက္က အေျခမခိုင္မွာစိုးလို႔ပါ။ ေခါင္းေအးသြားတဲ႔အခါ
ျပန္ရင္ဆိုင္မယ္။ ေလာေလာဆယ္ ကိုယ္႔အတြင္းထဲမွာ ေလာင္ၿမဳိက္ေနတဲ႔မီးကို အရင္သတ္နွင္႔ဦး။ ေဘးလူတစ္ေယာက္အေနနဲ႔ သည္အျဖစ္အပ်က္ကို အၾကမ္းဖ်င္း ၾကားလိုက္တာနဲ႔ ဘာေတြျဖစ္သြားသလဲဆိုတာ ခန္႔မွန္းလိုက္မိၿပီးသားပါ။ ဒါေပမယ္႔ ဒီကိစၥမ်ဳိးမွာ မီးေလာင္ရာ ေလပင္႔ေပးလို႔ မျဖစ္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ႔ ေလာင္ၿမဳိက္ေနတဲ႔အထဲမွာ ကိုယ္႔မိတ္ေဆြေတြလည္း ပါေနတဲ႔အတြက္ပါ။ သူ႔ခမ်ာ အခုအျဖစ္မွာ တခါတစ္နာလိုက္ရၿပီ။ ေရွ႔ဆက္တိုးလို႔ ႏွစ္ဦးနွစ္ဘက္ နစ္နာစရာရွိလာရင္ သူမ်ားက တစ္ခါရယ္။ ကိုယ္႔လူမွာက နွစ္ခါနာရမွာပါ။
မိသားစုထဲမွာ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လို႔ အေရးအေၾကာင္းေပၚလာၿပီဆိုခဲ႔ရင္ ေဆးရုံကိုပို႔ရမွာလား အျပင္ေဆးခန္းကိုပဲ တန္းေခၚသြားရမွာလားဆိုတာ ပိုက္ဆံေငြေၾကးတတ္ႏိုင္တဲ႔သူေတြအတြက္သာ ကံေကာင္းေထာက္မစြာ
ေရြးခ်ယ္နိုင္ခြင္႔ရေနတာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္႔အေနနဲ႔ေတာ႔ အဲဒီျပႆနာမ်ဳိးကို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးျပႆနာလို႔ေတာင္ မျမင္ႏုိင္ေတာ႔ဘူးလို႔ဆိုရင္ ရြဲ႕ေျပာသလိုျဖစ္ေနပါလိမ္႔မယ္။ ျမန္မာျပည္သူအမ်ားစုဟာ အဲလို အထူးကုေဆးခန္းႀကီးေတြမွာ ေခါင္းေခါက္ၿပီးကုႏိုင္တဲ႔သူ ဘယ္ႏွစ္ေယာက္မ်ားရွိမွာပါလိမ္႔။ ကိုယ္ကေတာႀကဳိအုံၾကားမွာ ေျခာက္ႏွစ္ ခုႏွစ္ႏွစ္ေလာက္လြင္႔ေနရတဲ႔ သူေတာင္းစားသာသာ ဆရာ၀န္အဆင္႔မို႔ထင္ပါရဲ႕။ ျမင္ေတာင္ မျမင္ဖူးေတာ႔သေလာက္ျဖစ္ေနၿပီ။ သူမ်ားကို မေျပာပဲ ကိုယ္႔ကိုယ္ပဲ စဥ္းစားၾကည့္ပါ႔မယ္။ တကယ္လို႔မ်ား ကိုယ္႔မွာ ကင္ဆာေရာဂါလို ခြဲစိတ္ကုသမွ ေပ်ာက္မယ္႔ ေ၀ဒနာတစ္ခုခု ရွိေနၿပီဆိုပါစို႔။ ေျမာက္ဥကၠလာမွာဖြင္႔တဲ႔ အထူးကုေဆးခန္းေတာင္ မကပ္ႏိုင္ဘူးဗ်။ အလကားေနရင္း ကိုယ္႔အထုပ္ကိုယ္ေျဖၿပီး ၾကြားေနတာေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး။ လစာေငြ တစ္သိန္းငါးေသာင္းရတဲ႔ အစိုးရအရာရွိတစ္ေယာက္ျဖစ္ေနတဲ႔ ကိုယ္႔အဆင္႔အတန္းကို ျမန္မာ႔လူမႈစီးပြားအဆင္႔မွာ ဘယ္နားက ထားခ်င္ပါသလဲ။ ေအာက္တန္းစားေလာက္မွာပဲ ရွိေနဦးမလား မသိပါဘူး။ ဒီလိုဆိုရင္ ကိုယ္႔ထက္အမ်ားႀကီး ေအာက္တန္းေနာက္တန္းက်ေနတဲ႔ ျမန္မာေတြ ဘယ္ေလာက္မ်ားေနမလဲဆိုတာ ခန္႔မွန္းၾကည့္လိုက္ပါဦး။ အစိုးရေဆးရုံမွာေတာင္ ဆရာ၀န္ညႊန္ၾကားလိုက္တဲ႔ေဆးေတြကို ကိုယ္႔ဘာသာ ၀ယ္ယူကုသနိုင္တဲ႔လူနာအေရအတြက္နဲ႔ သူ႔မွာပါတဲ႔ ပိုက္ဆံကေလးနဲ႔ ေလာက္ေလာက္ငွငွ သက္သာသြားေအာင္ ကုေပးရတဲ႔ လူနာအေရအတြက္ ဘယ္ဟာက မ်ားလိမ္႔မလဲဆိုတာ ရန္ကုန္က အထူးကုေဆးခန္းႀကီးေတြမွာ မိုးလင္းမိုးခ်ဳပ္ လွည့္ပတ္ကုသေနသူ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ စိတ္ကူးနဲ႔ေတာင္ မွန္းၾကည့္ဖူးမွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေလာေလာဆယ္မွာေတာ႔ ေဆးဖိုးေနေနသာသာ ထမင္းေတာင္ စားစရာမရွိပဲ ေဆးရုံေပၚမေသမရွင္ ဖုတ္ကနဲေရာက္ေရာက္လာတဲ႔ လူနာေတြ ကုရပါမ်ားလို႔ မဟာရန္ကုန္ၿမဳိ႕ေတာ္ႀကီးက မဟာ႔မဟာေဆးကုခန္းႀကီးေတြမွာ စူပါ႔စူပါဆရာ၀န္ႀကီးေတြနဲ႔ ေငြသိန္းရာေထာင္ခ်ီကုသရင္း ေရတိမ္နစ္ရရွာတယ္ဆိုတဲ႔ လူနာေတြကို ဒီကေနလွမ္းၿပီး စာနာသနားရမွာ အားနာစရာႀကီးမ်ား ျဖစ္ေနမလားလို႔။ ခက္တာက ကိုယ္႔မိတ္ေဆြရင္းခ်ာမ်ားရဲ႕ မိဘဆိုေတာ႔ ကိုယ္ခ်င္းမစာလို႔ေတာ႔ ရပါ႔မလား။ ကိုယ္႔မွာလည္း အေဖအေမနဲ႔ပဲဥစၥာ။ ကိုယ္႔ဘာသာ စိတ္ထဲသေဘာေပါက္လိုက္မိတာကေတာ႔ လူ႔ဘုံလူ႔ရြာမွာလည္း လူစဥ္မမီ လူတန္းမေစ႔တဲ႔သူေတြ ေတာ္ေတာ္ မ်ားေပသကိုးလို႔။ (ကိုယ္ေတာင္ ပါေသး)။
` မိတ္ေဆြမိသားစုကေတာ႔ ေငြေရးေၾကးေရး အင္မတန္ျပည့္စုံတဲ႔ ပညာတတ္ လူခ်မ္းသာ အသိုင္းအ၀ိုင္းထဲကလို႔ဆိုရင္ မမွားပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း သူတို႔ခမ်ာ အခုႏွစ္ပိုင္းအတြင္းမွာတင္ ေရွ႔ဆင္႔ေနာက္ဆင္႔ဆိုသလို မိအိုဖအိုမ်ား က်န္းမာေရးဒုကၡကို ခံစားရတဲ႔အခါမွာ ရန္ကုန္ၿမဳိ႔မွာရွိတဲ႔ အေကာင္းဆုံးေဆးခန္းႀကီးေတြမွာ ေကာင္းႏိုးရာရာ သမားေတာ္ႀကီးမ်ားနဲ႔ အသီးသီး ကုသမႈခံယူၾကပါတယ္။ သို႔ေသာ္ ေမွ်ာ္လင္႔ထားတဲ႔ ရလာဒ္ေကာင္းေတြနဲ႔ေတာ႔ မနီးစပ္ခဲ႔ပါဘူး။ ျဖစ္သင္႔ျဖစ္ထိုက္တဲ႔ ရလာဒ္မ်ဳိးလည္း မရခဲ႔ပါဘူးလို႔ ဆိုလာတဲ႔အခ်ိန္မွာ ေရွ႕ဆက္ၿပီး မျဖစ္သင္႔မျဖစ္ထိုက္တာေတြ ျဖစ္လာမွာစိုးလို႔ ေရႊျပည္ေအးတရားကိုခ်ည့္ တြင္တြင္ ေဟာခဲ႔ပါတယ္။ ခုေတာ႔ မရေတာ႔ဘူးဗ်။ ျပႆနာက ဂ်ာနယ္ေပၚမွာ ကိုရိးယားဇာတ္လမ္းတြဲမ်ားလို ဆီးရီးလိုက္ပြင္႔ထြက္လာေတာ႔ မေနႏိုင္မထိုင္နိုင္ လက္စလိုက္သတ္ရဦးေတာ႔မွာပဲ။
ေညာင္ပင္တေစၦ ေ၀ေလေလ လို႔ ေရးခဲ႔စဥ္ကတည္းက အျပင္ပုဂၢလိကေဆးခန္းရုံနဲ႔ အစိုးရျပည္သူ႔ေဆးရုံ ဘာေတြ ဘယ္လိုကြာသလဲ ေသေသခ်ာခ်ာ ရွင္းျပခဲ႔ဖူးပါတယ္။ မဖတ္လိုက္ရေသးတာမို႔ ျပန္္ေျပာျပရဦးမယ္ဆိုရင္ အျပင္ေဆးခန္းမွာ လူနာကို အထူးကုဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ေယာက္ေယာက္ကပဲ တာ၀န္ယူေစာင္႔ေရွာက္ကုသေပးတာျဖစ္ၿပီး သူကတဆင္႔ လိုအပ္တယ္ထင္မွ တျခားသူနဲ႔ နီးစပ္ရာဆရာ၀န္ႀကီးတစ္ေယာက္ေယာက္ကို ညႊန္းဆိုစာနဲ႔ ျပသေပးရပါတယ္။ သူ႔ညႊန္ၾကားမႈေအာက္မွာ လူနာကို အနီးကပ္ေစာင္႔ေရွာက္ေပးဖို႔ ဆရာ၀န္၊ သူနာျပဳေလးေတြ ရွိေပမယ္႔လည္း တာ၀န္ နဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင္႔ အပိုင္းမွာ ဘာတစ္ခုမွ စိတ္ခ်လက္ခ်လႊဲအပ္ထားတာမ်ဳိး မရွိပါဘူး။ သက္ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ ခြင္႔ျပဳခ်က္တစုံတရာမရပဲ လူနာအတြက္ အသက္ကယ္တဲ႔ကုသမႈမ်ဳိး ၀င္လုပ္ေပးတာမ်ဳိးေတာင္မွ မ်က္ႏွာေကာင္းမရပဲ လူ႔ေရွ႕သူ႔ေရွ႕ ႏွစ္ျပားမတန္ေအာင္ အေျပာအဆိုခံရတတ္တယ္ဆိုတာ အျပင္ေဆးခန္းမွာ Medical Officer လုပ္ဖူးသူတိုင္း ျမည္းစမ္းဖူးၾကပါတယ္။ အထူးကုဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္းဆိုရင္ေတာ႔ လူနာလုၿပီး ၀င္ကုတယ္ဆိုတဲ႔ က်င္႔၀တ္ပိုင္းကိုပါ ထိခိုက္ေျပာဆိုခံရတတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ မေမွ်ာ္လင္႔ပဲ လူနာတစုံတရာ အသည္းအသန္ျဖစ္လာလို႔ အေရးေပၚကုသမႈလိုအပ္လာတဲ႔အခါမွာ တာ၀န္က်ဆရာ၀န္ကေလးမ်ားအေနနဲ႔ အင္မတန္မွပဲ ေဘးက်ပ္နံက်ပ္ ျဖစ္ရပါတယ္။ အဲဒီမွာအလုပ္လုပ္တဲ႔ဆရာ၀န္ေလးေတြဟာ အရမ္းလုပ္သက္ႏုၿပီး ဘာတစ္ခုမွ မတတ္ဘူးဆိုတာကေတာ႔ မွားပါတယ္။ အျပင္ေဆးခန္းပိုင္ရွင္မ်ားဟာ သူတို႔ေဆးခန္းမွာ MO ခန္႔ဖို႔အတြက္ဆို ႏြား၀ယ္တာ၊ ကား၀ယ္တာထက္ကို ေစ႔ေစ႔စပ္စပ္ အကဲခတ္စမ္းသပ္ၿပီးမွ မ်က္ေျခမျပတ္ ေစာင္႔ၾကည့္ခန္႔ထားပါတယ္။ အဲဒီဆရာ၀န္ေလးေတြအတြက္ မရွိမျဖစ္ အေရးႀကီးဆုံး လိုအပ္ခ်က္ကေတာ႔ ကုသေရးစြမ္းရည္မဟုတ္ပါဘူး။ အမိန္႔နာခံမႈ၊ ရိုက်ဳိးသြက္လက္မႈ၊ လူနာနဲ႔ သူ႔အထူးကုဆရာ၀န္အၾကားမွာ ႏႈတ္ေစာင္႔စည္းမႈပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႔ဆီမွာ ဦးေနွာက္ထည့္ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဦးေႏွာက္က သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ခံဆရာ၀န္ဆီမွာပဲ ထားပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေလးေတြက အဲသည္ဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ ေျခလက္ မ်က္စိ နား ေနရာကပဲ ထားပါတယ္။ လွ်ာေနရာကေတာင္ မထားဘူးေနာ္။ လူနာအတြက္လိုအပ္လာရင္ MO ေတြက ၀င္လွ်ာရွည္ဖို႔ စိတ္မကူးနဲ႔။ သူ႔လူနာကို သူ႔ဆရာက သူ႔ဘာသူရွင္းလိမ္႔မယ္။ လူနာအတြက္ သူအလုပ္ေပးနိုင္ဆုံး အလုပ္ဟာ ဆရာ၀န္ႀကီးကို မရအရ ဖုန္းေခၚေပးဖို႔ပဲ ရွိပါတယ္။
လူတစ္ေယာက္ရဲ႕အသက္ကို ဗ်ဴရိုကေရစီယႏၱရားနဲ႔ စီမံကုသေနတာ မဟုတ္ေပမယ္႔ လူနာဘက္ကေတာင္းဆိုလြန္းအားႀကီးလို႔ ဆရာ၀န္ႀကီးညႊန္ၾကားခ်က္မရခင္ ဒိုင္ယာဇီပန္ေဆးျပားကေလး တစ္ျခမ္းတိုက္ထားမိလို႔ လူသတ္သမားတစ္ေယာက္လို လူနာေရွ႕မွာ အေျပာအဆိုခံရတဲ႔အရသာကို ကိုယ္တိုင္ခံစားဖူးသြားၿပီဆိုရင္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ သူ႔လူနာေတြကို ဟိုေဆးသည္ေဆးေပးဖို႔ သတၱိရွိႏိုင္ဦးမွာလား။ တကယ္လည္း မရအရ ဖုန္းေခၚေပးတယ္။ သို႔ေပမယ္႔ အဆက္အသြယ္မရဘူး။ ဒါဆိုရင္လည္း ေနာက္ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ကို ပထမဆရာ၀န္သေဘာမပါပဲ သူ႔ဘာသူ ျပထားႏွင္႔လို႔ မရျပန္ဘူး။ ေဆးခန္းအုပ္ခ်ဳပ္သူ တာ၀န္ရွိသူေတြအေနနဲ႔ေရာ ဘာျဖစ္လို႔ ၀င္ၿပီး မေျဖရွင္းေပးႏိုင္သလဲဆိုရင္ လႊတ္ေတာ္ထဲက ကုေဋၾကြယ္သူေဌးႀကီးေျပာတဲ႔ စကားတစ္ခြန္းကိုပဲ ျပန္ကိုးကားစရာ ရွိပါတယ္။ “ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာနိုင္ငံမွာေတာ႔ ခရိုနီဆိုတာ နိုင္ငံေတာ္ျဖစ္သလို ႏိုင္ငံေတာ္ဟာလည္း ခရိုနီပါပဲ။” တဲ႔။ ဟုတ္တာေပါ႔ဗ်ာ။ ခရိုနီေတြရဲ႕ လုပ္ငန္းပိုင္ဆိုင္မႈေတြမွာ အဓိကရွယ္ယာပိုင္ရွင္ေတြက နိုင္ငံေတာ္က လူႀကီးေတြခ်ည့္ပဲ မဟုတ္ဘူးလား။ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ခရိုနီႀကီးေတြ နံမယ္ခံရုံခံထားရတာေလ။ အထူးကုနဲ႔ ေဆးခန္းပိုင္ရွင္ေတြမွာလည္း သည္သေဘာပဲေပါ႔ဗ်ာ။ ေဆးခန္းရဲ႕ အဓိကပိုင္ရွင္ေတြက ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ ျဖစ္ေနၿပီး အုပ္ခ်ဳပ္္သူက သူတို႔လက္ေအာက္မွာ လခစားလုပ္ရတဲ႔ ၀န္ထမ္းမွ်သာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ ျပႆနာကို ဘယ္လိုရွင္းရမလဲဆိုတာ စဥ္းစားဖို႔ေတာင္ မလိုေတာ႔ဘူး။
ဒီဆရာ၀န္ႀကီးေတြရဲ႕ စီမံခန္႔ခြဲမႈေအာက္မွာ အခုလို ျပႆနာေပၚရတယ္ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ျဖစ္ေတာင္႔ျဖစ္ခဲထဲမွာ ပါပါတယ္။ ဘာလို႔ဆိုေတာ႔ သူတို႔ပင္စင္ယူၿပီး အျပင္ေဆးခန္းေလာကမွာ က်င္လည္လာတဲ႔လုပ္သက္ကိုက အခုကိုယ္႔လုပ္သက္ထက္မ်ားပါတယ္။ (ကိုယ္အလုပ္၀င္စမွာ သူပင္စင္ယူၿပီးေနၿပီ) နေမာ္နမဲ႔ ေမ႔ေလ်ာ႔ေပါ႔ဆမႈနဲ႔ လူနာေသရတဲ႔အစားမ်ဳိးထဲက ဘယ္ဟုတ္ပါ႔မလဲ။ ဒါမ်ဳိးဆိုတာ တစ္ရာခြဲလို႔ တစ္ေယာက္ အဖိတ္အစင္ရွိရင္ေတာင္ တင္ၿပီးသားလူနာ ျပန္ဆင္းေျပးတတ္တဲ႔သေဘာရွိပါတယ္။ အဲသေလာက္ေတာ္တဲ႔ ဆရာ၀န္ႀကီးရဲ႕ ေစာင္႔ေရွာက္မႈေအာက္မွာ လူနာေရတိမ္နစ္ရရွာပါတယ္။ မမွားေသာေရွ႕ေန မေသေသာေဆးသမား နဲ႔ ကို ခြင္႔လႊတ္လို႔မရေအာင္ လူနာရွင္ဘက္မွာ ယူၾကဳံးမရျဖစ္ၾကရတယ္။ ျဖစ္မွာေပါ႔။ ဖေအတစ္ေယာက္လုံး ဖုတ္လႈိက္ဖုတ္လႈိက္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ဘယ္သူ႔မွ ေခၚျပလို႔မရတဲ႔ လူနာရွင္ေနရာက စဥ္းစားၾကည့္ေပါ႔။ သူ႔တစ္သက္မွာ လူနာေသဖူးတာ တစ္ေယာက္တည္းရွိခဲ႔လည္း အဲသည္တစ္ေယာက္က ကိုယ္႔အေဖျဖစ္ေနမွေတာ႔ ေျဖသာစရာလား။ အျပန္ျပန္အလွန္လွန္ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ သမားနဲ႔ လူနာနဲ႔အၾကားမွာ မေက်မလည္ ရွိလာသခိုက္ ၾကားကေန ေျပရာေျပေၾကာင္း ျဖန္ေျဖတာ၀န္ယူေပးမယ္႔သူ တစ္ေယာက္မွ ရွိမေနတာကို သြားေတြ႔ပါတယ္။
ပထမအခ်က္အေနနဲ႔လူနာရဲ႕ ေရာဂါအေျခအေန၊ခြဲစိတ္ကုသမႈရဲ႕သေဘာသဘာ၀၊ ျဖစ္လာႏိုင္တဲ႔
ေနာက္ဆက္တြဲအႏၱရာယ္ေတြရဲ႕သေဘာကို လူနာရွင္ဘက္က သိမေနပါဘူး။ ဆီးထဲမွာ ေသြးပါတယ္။ ဆီးက်ိတ္ႀကီးလို႔ျဖစ္တာ။ ခြဲစရာစိတ္စရာမလိုဘူး။ မွန္ေျပာင္းၾကည့္ရင္း ျခစ္လိုက္ရင္ ေပ်ာက္သြားမွာ။ သူတို႔သိတာ ဒါအကုန္ပဲ။ ဆီးက်ိတ္ေရာဂါဟာ အမ်ဳိးသားေတြ အသက္အရြယ္ေတာ္ေတာ္ႀကီးမွ ရတဲ႔ေရာဂါျဖစ္ၿပီး အဲသည္အသက္အပိုင္းအျခားေရာက္ရင္ ေသြးတိုး၊ ဆီးခ်ဳိ၊ နွလုံးစတဲ႔ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးမ်ဳိး တြဲမေနဘူးဆိုရင္ေတာင္ လူနာရဲ႕ ကိုယ္တြင္းအဂၤါေတြဟာ ဇရာေၾကာင္႔ မိေမြးတိုင္းဖေမြးတိုင္း သန္စြမ္းႏိုင္ဖို႔ မလြယ္ပါဘူး။ ဒါေၾကာင္႔ ေမ႔ေဆးထုံေဆးေပးတဲ႔အခါမွာ အႏၱရာယ္ရွိႏိုင္ေသာ လူနာ အတန္းအစားထဲထည့္ရပါတယ္။ ဒုတိယအခ်က္က လူနာမွာ မခြဲစိတ္ခင္မွာ ဆီးထဲေသြးပါေနပါၿပီ။ ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာကတည္းက ပါေနမွန္း မသိပါဘူး။ အဲဒါက လူနာအတြက္ အႏၱရာယ္ ႏွစ္ဆေလာက္ပိုမ်ားသြားေစတဲ႔အခ်က္ပါ။ တတိယအခ်က္က ဆီးက်ိတ္ျခစ္တဲ႔အခါမွာ မခြဲခင္ကထက္ ေသြးထြက္ပိုမ်ားတတ္တဲ႔သေဘာရွိပါတယ္။ ဆီးအိမ္ထဲမွာ ေသြးခဲနဲ႔ ပိတ္တတ္တဲ႔အတြက္ အျပင္ကေန ေရေတြကို ပိုက္တစ္ေခ်ာင္းနဲ႔ ဆီးအိမ္ထဲမွာ တစ္စက္စက္က်ေနေအာင္ သြင္းထားေပးရပါတယ္။ အဲသည္အတြက္လည္း လူနာမွာ အႏၱရာယ္ထပ္ရွိပါတယ္။ အားလုံးေပါင္းလိုက္တဲ႔အခါ လူနာရဲ႕ အသက္အႏၱရာယ္ဟာ ဓါးသြားေပၚတင္ထားတဲ႔ မုန္ညင္းေစ႔ေလာက္ကို ေဘးျဖစ္ေစနိုင္ေသာ သေဘာရွိပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း လူနာရွင္ေတြဘက္က အဲဒါေတြကို မသိပါဘူး။ ခြဲခန္းထဲကို လမ္းေလွ်ာက္၀င္လာတာ မ်က္စိထဲကမွ မထြက္ေသးပဲ။
ဆရာ၀န္ႀကီးေတြအေနနဲ႔ တစ္ေန႔တစ္ေန႔ လူနာမ်ားစြာၾကည့္ရႈကုသေနရတာေၾကာင္႔ ဘယ္လူနာကိုမွ အခ်ိန္မ်ားမ်ားေပးၿပီး စကားမေျပာႏိုင္ပါဘူး။ လူနာနဲ႔ေတြ႔တဲ႔ တဒဂၤကေလးအတြင္းမွာ သူ႔အေပၚ ပစ္ခတ္ယုံၾကည္အားကိုးခ်င္သြားေအာင္ ခင္မင္ရင္းနွီးကၽြမ္း၀င္စိတ္ကေလးေပၚလာေအာင္ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကၽြမ္းက်င္လာေသာ နည္းေတြနဲ႔ ဂရုစိုက္ျပရပါေသးတယ္။ ဥပမာ မ်က္လုံးခ်င္းေတ႔ေတ႔ဆိုင္ဆိုင္ၾကည့္၊ လက္ကေလးကိုကိုင္ထား၊ ေက်ာကေလးျဖစ္ျဖစ္သပ္ထား၊ ခ်ဳိခ်ဳိသာသာစကားေလးေတြ ရယ္ရယ္ေမာေမာ ေပါ႔ေပါ႔ပါးပါး ေျပာထားေပး၊ အဲဒီေတာ႔မွ လူနာက သူ႔ကို ျမင္လိုက္ရုံနဲ႔ ေ၀ဒနာတ၀က္ သက္သာသြားတယ္ လို႔ ျဖစ္လာမွာကိုး။ “ခိုင္ခိုင္ေက်ာ္မွာေတာင္ ထမင္းစားလို႔ရတယ္” ဆိုတာ အဲသည္သေဘာမ်ဳိးေျပာတဲ႔စကားထက္ မပိုပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း သူ႔လူနာမွာ ဘာေတြျဖစ္ေနသလဲဆိုတာကို မ်က္စိလွ်မ္းသြားလိမ္႔မယ္ လို႔ေတာ႔ မထင္ပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္တို႔သဘာ၀ ဘယ္အခ်ိန္ဆိုရင္ ဘာေတြျဖစ္လာတတ္တယ္ ဆိုတဲ႔သေဘာဟာ သူတို႔ကသင္ေပးလို႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တတ္လာခဲ႔ရတာေတြ မဟုတ္လား။ သူ႔ဘာသာသိေသာ္ျငား သူ႔ဘာသာ သတိထားေသာ္ျငား လူနာရွင္ေတြကို စိတ္မပူေစခ်င္လို႔ မေျပာမိတာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္မွာေပါ႔။ ဒါေပမယ္႔ လူနာရွင္ေတြဘက္မွာလည္း အေျခအေနမွန္ကို သိထားဖို႔လိုျပန္တာပဲ မဟုတ္လား။ ဒါကို ဘယ္သူက ေျပာေပးမွာလဲ။ အဲဒီေသာ႔ခ်က္ ၾကားခံ Buffer ဆိုတာ အခုျပႆနာရဲ႕ အေျဖပါပဲ။
ေဆးခန္းကဆရာ၀န္ကေလးေတြအေနနဲ႔ ျပႆနာျဖစ္လာခဲ႔ရင္ ကိုယ္႔စကား ကၽြံေနတယ္ဆိုတာထက္
ေၾကာက္စရာေကာင္းတဲ႔အျဖစ္ မရွိပါဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔ဆိုေတာ႔ ဘာေတြျဖစ္လာလာ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ မရွိဆုံးက ကိုယ္ေတြပဲ မဟုတ္လား။ “စိုးရိမ္ရတယ္ေနာ္” ဆိုတဲ႔ မေျပာမျဖစ္ စကားတစ္ခြန္းနဲ႔တင္ ဆရာႀကီးလာတဲ႔အခါ “သူ ဘာမွလည္း မတတ္ပဲနဲ႔။” ျဖစ္သြားၿပီးၿပီ။ အဲသည္အခ်ိန္မွာ မိသားစုနဲ႔ထပ္တူ စိုးရိမ္ပူပန္ေနရတဲ႔ တျခားတစ္ေယာက္ေယာက္ကို ျပပါဆိုရင္ အဲဒီဆရာ၀န္ကိုပဲ ျပရလိမ္႔မယ္ ထင္ပါတယ္။ လူနာရဲ႕စိုးရိမ္ေရမွတ္မွာ သူ႔ရဲ႕အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းအလုပ္ကို ပူးခ်ည္ထားတာကိုး။ သူ႔ခမ်ာ ေျပာခ်င္တာေတြလည္း အမ်ားႀကီးေနမွာ။ သို႔ေသာ္ ဘာတစ္ခြန္းမွ ေျပာရဲမယ္ေတာ႔ မဟုတ္ဘူး။ ပဲေလွာ္ၾကား ဆားညပ္တယ္ ဆိုတာ သူမွ အစစ္။ တကယ္တမ္းအဲသည္အခ်ိန္မွာ မရွိမျဖစ္လိုအပ္ေနတာ လူနာရွင္ဘက္က ေဆြမ်ုိးသားခ်င္း ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ေယာက္ပါ။ ေဆးကုသေပးဖို႔ မဟုတ္ပါဘူး။ အေျခအေနကို ၀င္ေရာက္ေဆြးေႏြး ေမးျမန္းေပးဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေတြလုပ္ထားတယ္။ ဘာေတြျဖစ္ေနတယ္။ ဘာဆက္လုပ္ရမယ္ဆိုတာကို လူနာရွင္ေတြဘက္ကို ႏွစ္သိမ္႔ေဆြးေႏြး အၾကံေပးႏိုင္ဖို႔ အသည္းအသန္ လိုအပ္ေနပါတယ္။ တကယ္ေတာ႔ အဲသည္မိသားစုမွာ ကိုယ္နဲ႔သိထားတာတင္ ဆရာ၀န္နွစ္ေယာက္ရွိပါတယ္။ နွစ္ေယာက္စလုံး ျပည္ပမွာေရာက္ေနတာပါ။ သူတို႔ထဲကတစ္ေယာက္ေယာက္ကို မိသားစုအေနနဲ႔ အဲသည္အခ်ိန္ကေရာ အခုခ်ိန္မွာပါ လိုအပ္ေနပါတယ္။ က်န္ရစ္သူေတြကို ႏွစ္သိမ္႔ေပးဖို႔အတြက္ပါ။ စိတ္ဒဏ္ရာေတြကို ကုစားေပးဖို႔အတြက္ပါ။ အျပင္လူေတြ နားလည္ရခက္ခဲၿပီး ဆရာ၀န္အခ်င္းခ်င္းသာ စာနာႏိုင္တဲ႔ ေသမင္းနဲ႔စစ္ခင္းရတဲ႔ အခက္အခဲေတြကို စိတ္ေအးလက္ေအး ရွင္းျပေပးႏိုင္ဖို႔ပါ။ ျဖစ္လာခဲ႔တိုင္း ဆရာ၀န္ေတြဘက္က ပင္းဖို႔ကာကြယ္ဖို႔ထက္ ေသာကပရိေဒ၀မီးေတာက္ေလာင္ေနတဲ႔ မိသားစုကို စိတ္ေျဖရာေပးႏိုင္ဖို႔ အဓိကပါ။
လူတိုင္းမကင္းနိုင္တဲ႔သေဘာေၾကာင္႔မို႔ နာဖ်ားမက်န္း အိုမင္းရျခင္းသေဘာေတြဟာ ထပ္၍ထပ္၍ ေတြ႔ၾကဳံရဦးမယ္႔ ဓမၼတာရွိပါတယ္။ ေနာက္ထပ္ ေနထိုင္မေကာင္းရွိလာခဲ႔ရင္ ျမန္မာျပည္မွာ ဘယ္ေတာ႔မွ မကုေတာ႔ဘူး လို႔ ပိုက္ဆံအထုပ္လိုက္ ျပင္ထားလို႔လည္း မၿပီးပါဘူး။ အဲလိုဆိုရင္ စကၤာပူမွာ သိန္းေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အကုန္ခံ၊ အႀကိမ္ႀကိမ္ခြဲစိတ္ကုသၿပီးတာေတာင္ မေသေလာက္တဲ႔ေရာဂါ၊ ေပ်ာက္လည္း မေပ်ာက္၊ မေသမရွင္ျဖစ္ေနတာမို႔ ေလယာဥ္စင္းလုံးငွားၿပီး ျမန္မာျပည္ျပန္သယ္လာရတဲ႔ လူနာတစ္ေယာက္ရဲ႕ က်န္ရစ္သူမိသားစုနဲ႔ ေတြ႔ေပးခ်င္ပါတယ္။ အခုလက္ရွိခံစားေနရတဲ႔ အဲသေလာက္ကုန္က်ထားတာေတာင္ သည္ေလာက္ပဲ ဂရုမစိုက္ ပစ္ထားၾကရသလားဆိုတာထက္ မေလ်ာ႔တဲ႔ နာက်ည္းမႈေတြ ခါးသည္းမႈေတြ အျပည့္နဲ႔ ျဖစ္ပါတယ္။ လူနာေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္လာရင္ ဘယ္တုန္းကမွ ဇာတ္နာေအာင္ ဖတ္ေကာင္းေအာင္ ဆင္ မေရးခဲ႔ပါဘူး။ အမ်ားႀကီးကို ေလွ်ာ႔ေရးထားတာပါ။ လက္ရွိအေျခအေနမွာ ျမန္မာျပည္က အထူးကုေဆးခန္းႀကီးေတြရဲ႕ က်န္းမာေရး၀န္ေဆာင္မႈဟာ ႏိုင္ငံတကာ စံခ်ိန္စံညႊန္းေတြနဲ႔ဆိုရင္ ဘယ္လိုပဲေတြးေတြး ေအာက္က်ေနာက္က်ရွိေနမွာ မလြဲပါဘူး။ သို႔ေသာ္လည္း ေတာႀကဳိအုံၾကားက ကၽြန္ေတာ္တို႔လို ဘာအေထာက္အကူမွ မရွိပဲ ရမ္းရမ္းကားကား ကုေနတဲ႔ဆရာ၀န္ေတြလက္မွာလည္း မေသခ်င္တဲ႔သူက ေတာ္ေတာ္ကို အသက္ျပင္းတာပါ။ တကယ္ေတာ႔ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေသျခင္းရွင္ျခင္း အေၾကာင္းတရားဟာ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ ရဲ႕ လက္ဖ်ားေပၚမွာ တင္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။ သူကသာ သူ႔ဘာသာ ငါကယ္လို႔ ရွင္သြားတာ လို႔ တြက္ခ်င္တြက္မယ္။ (ငါလုပ္လို႔ ေသသြားတယ္လို႔ေတာ႔ ဘယ္တြက္ပါ႔မလဲ) ကံအေၾကာင္းတရားလို႔သာ သေဘာထားရမွာပါ။ သို႔ေသာ္ အဲသည္လို ကံအေၾကာင္းတရား လို႔ လက္ခံလာနိုင္ဖို႔အတြက္ေတာ႔ ဆရာ၀န္ဘက္က ႏွစ္သိမ္႔မႈေပးဖို႔လိုပါေသးတယ္။ ပဲႀကီးေလွာ္ ဘယ္ေလာက္ေကာင္းေကာင္း သိၾကားမင္းႀကီး ပဲေလွာ္ဖိုေထာင္ရင္ေတာင္ “သူ႔ခ်ည့္သာေလာ။” လို႔ ေမးရင္ “ဆားႏွင္႔ပါ ဘုရား။” လို႔ပဲ ေျဖရပါမယ္။ ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ ဘယ္ေလာက္ေတာ္ေတာ္ ၾကားကေန ျဖန္ေျဖႏွစ္သိမ္႔ ရွင္းျပေပးရမယ္႔ ၾကားခံဆရာ၀န္ကေလးေတြရဲ႕ ပါးရည္နပ္ရည္ရွိမႈမပါရင္ အခုလိုပဲ ျပႆနာေတြ ျဖစ္ေနဦးမွာပါပဲ။ အဲဒါေၾကာင္႔ ကေလးေတြကို ျပည္ပန္းညိဳ ခ်ဳိခ်င္ပါလ်က္ ဆားကဖ်က္တယ္ လို႔ မျမင္ပဲ သင္တိုင္းတတ္၊ စပ္တိုင္းဟန္၊ ခပ္တိုင္းငံတဲ႔ ပဲခူးဆားကေလးေတြ ျဖစ္လာေအာင္ လူေရးလူရာကေလးသြင္းၿပီး ေလ႔က်င္႔သင္ၾကားေပးေစလိုပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေလးေတြလည္း ပဲေလွာ္ၾကား ဆားညပ္ရတဲ႔ ဒုကၡက ကင္းေ၀းႏိုင္ၾကပါေစ။
