တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္(သို႔မဟုတ္) ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္

တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္(သို႔မဟုတ္) ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္

ဒဂုန္တာရာ

ဟန္သစ္မဂၢဇင္း၊ ေမလ၊ ၂၀၀၄။

(က)

(၁၉၇၄) က ကၽြန္ေတာ္ ပုသိမ္ေရာက္သြားသည္။ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္။ ကၽြန္ေတာ္ ပုသိမ္မေရာက္ဘူး၍ သြားျခင္းပင္။ အေဖာ္မ်ားကေတာ့ ပါရဂူ၊ မင္းယုေ၀၊ တကၠသိုလ္၀င္းမြန္၊ တကၠသိုလ္၀င္းမြန္က ေက်ာင္းဆရာျမန္မာစာဌာနမွ လက္ေထာက္ကထိက။ သူက ေခတ္သစ္ ျမန္မာကဗ်ာမိတ္ဆက္စာေရးသူ။ ပုသိမ္ေကာလိပ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီး ဦးခင္ေမာင္တင့္ႏွင့္ သိသူ။ ပုသိမ္သြားညအိပ္ေရလမ္း ဗႏၶက ခရီးကလည္း ႐ွတယမကာနံ႔သင္း။ ဟင္းလ်ာကလည္း အရသာ႐ွိ။ မွတ္မိေနေသးသည္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေရာက္ၿပီး မၾကာမီပင္ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္႐ွိရာ ပုသိမ္ေကာလိပ္သို႔ သြားလည္ၾကသည္။
သူႏွင့္ အဆင္သင့္ေတြ႔ရသည္။ ကၽြန္ေတာ္ သူ႔ကို ပထမဦးဆံုး ေတြ႔ဖူးျခင္း။ သူ႔၀တၳဳေတြႏွင့္ ရင္းႏွီးေနခဲ့သည္မွာ ၾကာပါၿပီ။ သူ၏ ေၾကာ္ၾကားေသာ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ ၀တၳဳကို မွတ္မိေနသည္။ စစ္ၿပီးေခတ္ တကၠသိုလ္ အခ်စ္ဇာတ္လမ္း၊ ကၽြန္ေတာ္က ဘုန္းႏိုင္ကို ပုသိမ္ေကာလိပ္ ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္မျမင္၊ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ "ဘုန္းေမာင္တေယာက္တည္းရယ္" ၀တၳဳထဲမွ တေယာ႐ွင္ ကိုဘုန္းႏိုင္ကို ျမင္ေနသည္။ ကိုလံဘီယာတကၠသိုလ္တြင္ စိတ္ပညာ မဟာ၀ိဇၨာတန္းေအာင္သူ ဟူ၍လည္း မျမင္၊ သို႔ေသာ္ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္၊ ပညာ႐ွင္၊ ပညာတတ္၊ ႐ုပ္ပံုလႊာက ကၽြန္ေတာ့္ကို လႊမ္းမိုးေနသည္။ ကိုဘုန္းႏိုင္ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္အျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္ခံစားေနမိသည္။

ကိုဘုန္းႏိုင္ တေယာေလးႏွင့္ ႏြဲ႔သည္ မႏြဲ႔သည္ကိုေတာ့မသိ။ ကဗ်ာေတာ့ စပ္သည္။ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္ကေတာ့ အႏုပညာ႐ွင္ တေယာျဖင့္ႏြဲ႔သူ။ တကၠသိုလ္ ပညာတတ္ ပါေမာကၡလည္း ျဖစ္သည္။

(ခ)

ဒုတိယကမၻာစစ္ႀကီးတြင္ ကၽြန္ေတာ္ျဖတ္သန္းခဲ့ေသာ ျမန္မာ့သမိုင္းကို ပုဒ္မျခားလိုက္ သည္။ စစ္ၿပီးေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တေတြလည္း လြတ္လပ္ေရးရသည္။ ယခင္က အဂၤလိပ္ဘုရင္ခံ၏ အိမ္တြင္ ျဖဴနီျပာ ယူနီယံဂ်က္အလံ မ႐ွိေတာ့။ သမၼတအိမ္ေတာ္တြင္ ၾကယ္ပြင့္ျဖဴေလးမ်ား မႊန္းေျပာက္ထားေသာ အျဖဴ၊ အျပာ၊ အနီ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္၏ အလံ။

လြတ္လပ္စ ဖြံ႔ၿဖိဳးစျပဳလာသည္။ စာေပတြင္လည္း ဖြံ႔ၿဖိဳးစ ျပဳလာသည္။ စစ္ၿပီးစကေတာ့ တင့္တယ္၊ သန္းေဆြ စေသာ စာေရးဆရာမ်ား၏ ၀တၳဳမ်ား စာဖတ္ပရိသတ္ကို ဖမ္းစားသည္။ သည့္ေနာက္ (၁၉၅၀) ကေက်ာ္ေသာအခါ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၊ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္၊ ခင္ႏွင္းယု၊ ဂ်ာနယ္ေက်ာ္မမေလး စေသာ   ၀တၳဳေရးဆရာတို႔၏ ၀တၳဳမ်ား တလက္လက္ၿပိဳးျပက္။

တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္၏ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္ ၀တၳဳမွာ လူငယ္မ်ားၾကားတြင္ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ေသာ ရသ  ၀တၳဳအျဖစ္ ထင္႐ွားစ ျပဳလာေပသည္။ ညီမေလးရယ္စိုးရိမ္မိတယ္တြင္ တကၠသိုလ္ဖာတ္လမ္း၊ အခ်စ္ဇာတ္လမ္း၊ ဇာတ္ေကာင္မ်ားတြင္ ထိုအခါက ႐ွိဆဲျဖစ္ေသာ ဆို႐ွယ္လစ္ ကြန္ျမဴနစ္မ်ား ပါ၀င္သည္။ ယင္းသည္လည္း သမိုင္း၏ ပံုကားခ်ပ္ျဖစ္သည္။ ဒုတိယကမၻာစစ္အၿပီးတြင္ စစ္ေအးဟူေသာ စကားရပ္ေပၚခဲ့သည္။ ယင္းစစ္ေအးအရ အရင္း႐ွင္ အုပ္စုႏွင့္ ဆို႐ွယ္လစ္အုပ္စုတို႔ သေဘာတရားျခင္း ၀ါ ဒျဖန္႔ခ်ိေရး စစ္ပြဲ အဟုန္ျပင္းကာ လႈပ္႐ွားလ်က္ ႐ွိသည္။ ဖဆပလအစိုးရကို ဆိုဗီယက္က လက္ယာဆို႐ွယ္လစ္ဟု ေခၚေ၀ၚ၍ ေ၀ဖန္သည္ကို ဖတ္ရသည္။ ထိုအခါကေတာ့ ယေန႔ေခတ္ႏွင့္မတူ၊ လက္၀ဲလက္ယာဟူေသာ အသံုးအႏႈန္းျဖင့္ အင္အားစုမ်ားကို ေခၚေ၀ၚတတ္ၾကသည္။

ယေန႔တြင္ေတာ့ လက္၀ဲလက္ယာ ဟူေသာ အသံမ်ားမၾကားရေတာ့။ ထိုအခါက ကိုဘုန္းႏိုင္သည္ သူ၏ သမိုင္းအေတြ႔အၾကံဳ၊ ေက်ာင္းသားဘ၀ အေတြ႔အၾကံဳျဖစ္ေသာ လူငယ္မ်ား၏ ဇာတ္ေကာင္မ်ားကို ျခယ္ေရးသည္။ သူမႀကိဳက္ေသာ ဇာတ္ေကာင္မ်ားတြင္ လက္၀ဲသမားမ်ား ပါသည္။ သူမႀကိဳက္ေသာ၊ သူမခင္မင္ေသာ လက္၀ဲသမားဇာတ္ေကာင္မ်ားပါ၍ ကၽြန္ေတာ္မဖတ္ပဲ မေန။ ဖတ္သည္။ သူ၏ ရသဖြဲ႔ႏြဲ႔မႈက ဆြဲေဆာင္ႏိုင္သည္။ ကိစၥမ႐ွိ။ ၀တၳဳဆိုသည္မွာ သူ႔ေခတ္၊ သူ၏ ေခတ္ၿပိဳင္ေခတ္တြင္ တကယ္႐ွိေသာ ဇာတ္ေကာင္မ်ားကို ဖြဲ႔ႏြဲ႔ျမဲျဖစ္သည္။ ညီမေလးရယ္ စိုးရိမ္မိတယ္ ၀တၳဳကို ႐ုပ္႐ွင္လည္း႐ိုက္သည္။

႐ုပ္႐ွင္ကိုေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ သိတ္ႀကိဳက္လွသည္ မဟုတ္။ ထို႔ေနာက္ သူငယ္ခ်င္းလို႔ပဲဆက္၍ေခၚမည္ခိုင္    ၀တၳဳ သည္ ထင္႐ွားလာသည္။ ထို (၁၉၆၀) ေက်ာ္ကာလက လူႀကိဳက္မ်ားေသာ ၀တၳဳတပုဒ္။ အုပ္ေရေသာင္းေက်ာ္သည္ဟု ၾကားရသည္။ ထိုအခါ အုပ္ေရေသာင္းေက်ာ္ေသာ စာဖတ္ပရိသတ္႐ွိသူမွာ သူတေယာက္ပင္ ႐ွိမည္လားမသိ။ ထို႔ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္သူ႔ကို စိတ္၀င္စားသည္။ သို႔ေသာ္ လူခ်င္းက မေတြ႔ဘူး။ အခု ပုသိမ္ေက်ာင္းအုပ္ႀကီးအျဖစ္ ေတြ႔ျမင္ရသည္။ သို႔ေသာ္ ကၽြန္ေတာ္က သူ႔ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္ ကိုဘုန္းႏိုင္အျဖစ္သာ ျမင္ေနမိသည္။

ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္သည္ ၀တၳဳေရးဆရာအျဖစ္သာမက ေနာင္အခါ အိန္းစတိန္း၏ ႏိွင္းယွဥ္မႈသေဘာတရား အပါအ၀င္ သိပၸံပညာ႐ွင္မ်ားကို ေရးသားသူအျဖစ္ ထင္႐ွားလာခဲ့ သည္။ အစကေတာ့ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ၀တၳဳမ်ားကို စိတ္ကူးယဥ္အျဖစ္ ကၽြန္ေတာ္ သတ္မွတ္ထားသည္။ ယခု သူ စိတ္ကူးသည့္အတိုင္ပင္ ေဒါက္တာေရခ်မ္း အစ႐ွိေသာ ပါေမာကၡမ်ား၏ ပံုကားခ်ပ္မ်ားကို ဖြဲ႔သည္။ တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္သည္ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္ ဖြဲ႔ႏြဲ႔ေသာ ဇာတ္လိုက္အတိုင္းပင္ ပညာေရးတကၠသိုလ္ ပါေမာကၡခ်ဳပ္အျဖစ္ ပံုကားခ်ပ္၊ စိတ္ကူး႐ုပ္ပံုျမင္ေနရသည္။

ကိုဘုန္းႏိုင္သည္ သူ၏ ကေလာင္အမည္ကို ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဘုန္းေမာင္တ ေယာက္ထဲရယ္ ၀တၳဳ ထဲမွယူေၾကာင္း ေတြ႔တိုင္းေျပာသည္။ ေက်းဇူးသိသူျဖစ္သည္။ ႐ိုးသားစြာပင္ ေျပာသည္။ တခ်ိဳ႔က မိမိမည့္သည့္၀တၳဳကို အတုခိုးသည္ကို ေရးေလ့မ႐ွိၾက။ ကိုဘုန္းႏိုင္ကေတာ့ အခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ႐ိုးသားစြာ ေဖာ္ထုတ္သည္ဟု ကၽြန္ေတာ္ခံစားမိသည္။ သူတင္ျပေသာ စာေပႏွီးေႏွာဖလွယ္ပြဲ စာတမ္းတြင္လည္း ဤအတိုင္းပင္ ေဖာ္ျပခဲ့သည္။ ကၽြန္ေတာ္၏ ေမ၀တၳဳကိုပင္လွ်င္ စာေပေလာက၏ မွတ္တိုင္ထူသူဟု ေရးသည္ကို မွတ္မိေန သည္။

(ဂ)

ကၽြန္ေတာ္သည္ (၁၉၈၄) မွစ၍ ၿမိဳ႔ေတာ္မွခြါကာ ေတာေက်းလက္သို႔ ေရာက္သြား သည္။ ကၽြန္ေတာ္က ေတာရိပ္ ေတာင္ရိပ္ကို ေနခ်င္သည္။ ၿမိဳ႔ျပ၏ ေမာ္ေတာ္ကားႏွင့္ ကတၱရာလမ္းဖိတိုက္သံမ်ားႏွင့္ ေ၀းရာသို႔ သြားခ်င္သည္။ ေမွာ္ဘီကလည္း ကၽြန္ေတာ္ ႀကိဳက္ေသာေနရာ၊ ေရကန္၊ သစ္ပင္၊ ဘဲငန္းမ်ိဳး၊ လေရာင္၊ ပင္လယ္ကဗြီးပင္၊ ဒန္႔ဒလြန္ပင္၊ ျမက္ခင္းစိမ္းေျမတို႔ႏွင့္ ေပြ႔ဖက္ေနရေသာ ေတာေက်းလက္၊ စက္႐ံုေက်းလက္ျဖစ္၍ ကၽြန္ေတာ္ ေက်နပ္ေနမိသည္။ ထိုအခါက ကၽြန္ေတာ္သည္ မိမိကိုယ္ကိုမဲဇာပို႔ျခင္း ကဗ်ာကို ေရးဖြဲ႔ခဲ့သည္။ ကဗ်ာထဲတြင္ မုန္းသူမ႐ွိ၊ ခ်စ္သူသာ႐ွိ၊ ရန္သူမ႐ွိ၊ မိတ္ေဆြသာ႐ွိယူေသာ အခ်စ္ခံစားမႈကို ေရးဖြဲ႔ေသာ ကဗ်ာစာလံုး။

ထို႔ေနာက္ ကၽြန္ေတာ္ (၁၉၉၅) တြင္ ႐ွမ္းရဌသို႔ ေရာက္သြားသည္။ ကေလာသို႔ ေရာက္သြားသည္။ တူမႏွင့္ သြားေနသည္။ ကၽြန္ေတာ္ႀကိဳက္ေသာ ထင္း႐ူးပင္ရန႔ံသင္းေသာ၊ ေတာရိပ္ေတာင္ရိပ္ေနရာ၊ ႐ွမ္းရဌ။ (၁၉၉၉) တြင္ ေအာင္ပန္းသို႔ ေရာက္သြားသည္။ စာဆိုေတာ္ရက္တြင္ စာေရးဆရာမ်ား ကၽြန္ေတာ့္ထံ ၀င္ လာတတ္သည္။ ထိုထဲတြင္ တကၠသိုလ္ဘုန္းနိုင္ပါသည္။ သည္အရင္ကလည္း ကၽြန္ေတာ္သူႏွင့္ ရန္ကုန္တြင္ ေတြ႔တတ္ သည္။ သန္လ်င္သို႔ မေျပာင္းမီ ဦး၀ိစာရလမ္းအနီး႐ွိ အိမ္တြင္ ဆံုျဖစ္ကာ စာေပအေၾကာင္း ေန႔ ၀က္ ေလာက္ ေျပာျဖစ္ၾကသည္။ သူက စိမ္းေသာ သစ္ပင္ေအာက္မွာ ဆိုေသာ ကၽြန္ေတာ္၏ ေမ၀တၳဳထဲမွ စကားလံုးကို ယူ၍ ေျပာသည္။ ကၽြန္ေတာ့္ကို နားလည္သူ၊ ခင္မင္သူဟု ခံစားခဲ့သည္။ ထို႔ေနာက္ ေအာင္ပန္းသို႔ သူေရာက္လာသည္။ စာဆိုေတာ္ေန႔ ေဟာေျပာသူမ်ားႏွင့္အတူ ထိုအခါက ေခတ္ေပၚကဗ်ာအေၾကာင္း ေျပာျဖစ္သည္။

ေခတ္ေပၚ ကဗ်ာဆိုေသာ္လည္း ထိုအခါက ေမာ္ဒန္ဟု အဂၤလိပ္လို ေခၚေနေသာ ကဗ်ာအဖြဲ႔အႏြဲ႔ အေၾကာင္းေျပာျဖစ္သည္။ သူက ယင္းသို႔ ကာရန္မပါေသာ စကားေျပကဗ်ာမ်ားကို အသိုင္း အ၀ိုင္းတခုက စိတ္၀င္စား သည္ဟု ေျပာသည္။ လူ႔အသိုင္းအ၀ိုင္းဟူေသာ စကားကို အဂၤလိပ္ ဘာသာျဖင့္ coteric (အႀကိဳက္တူ လူနည္းစုအသိုင္းအ၀ိုင္း)ကၽြန္ေတာ္သည္ ႐ုပ္႐ွင္ေတးကဗ်ာတြင္ လစဥ္ပါေသာ သူ၏ (ဂရိေခတ္ကစ၍ ေကာက္ထားေသာ အေနာက္ႏိုင္ငံ ကဗ်ာသမိုင္းကို ျမန္မာကဗ်ာႏွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ေဖာ္ျပေသာ လီရနာ၊ ဂဂၤါ၊ ဧရာ၀တီ) ေဆာင္းပါး႐ွည္ကို ဖတ္သည္။ သူသည္ တကယ္စာဖတ္ၿပီး နားလည္သူ ျဖစ္သည္။ လူငယ္မ်ား ဖတ္သင့္ေသာ ေဆာင္းပါးမ်ား။

မ်ိဳးဆက္ကြာဟေနေသာ လူငယ္မ်ားကို သူက ျဖည့္ေပးခ်င္ေသာ အခ်စ္စိတ္ျဖင့္ ႏိႈင္းယွဥ္ဖြဲ႔ျခင္းျဖစ္သည္ဟု ခံစားမိသည္။ ကာရန္ႏွင့္ ပါတ္သက္၍ ေျပာေသာအခါ ကၽြန္ေတာ္က ကဗ်ာမွာ ၀န္ေဆာင္မႈတခုပဲဗ်ဟု ေျပာေတာ့ ေခါင္းညိတ္သည္။ ၀န္ေဆာင္မႈ ဟူေသာ စကားလံုးကို သေဘာက်သြားဟန္တူသည္။ ကာရန္သည္ ကဗ်ာ၏ ၀န္ေဆာင္မႈ တရပ္။

မႏွစ္က ကၽြန္ေတာ္ ရန္ကုန္တြင္ ေရာက္ေနစဥ္ သန္လ်င္သို႔ သူႏွင့္ ေတြ႔ရေအာင္ သြားသည္။ ႐ုပ္႐ွင္ေတးကဗ်ာမွ တင္တင္ဦးက လိုက္ပို႔ျခင္း ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ မေတြ႔။ မနက္ကပင္ ေမာ္လၿမိဳင္သို႔ ပါသြားေၾကာင္း သူ႔သမီးကေျပာ၍ လွည့္ျပန္ခဲ့ရသည္။ သို႔ေသာ္ နတ္႐ွင္ေနာင္၏ အုတ္ဂူသို႔ ေရာက္သြားသည္။ ပေဒသရာဇာ၏ အုတ္ဂူသို႔ပင္ ေရာက္သြားသည္။

(ဃ)

တကၠသိုလ္ဘုန္းႏိုင္ကို ကၽြန္ေတာ္က အခ်စ္စိတ္ဓာတ္ ကိန္းေအာင္းေနခဲ့သူဟု ထင္ေနခဲ့သည္။ သူႏွင့္ ကၽြန္ေတာ္သည္ အရာရာတြင္ ထပ္တူခ်င္မွ တူမည္။ ဒႆနေဗဒလည္း တူခ်င္မွ တူမည္။ သို႔ေသာ္ သူ႔အခ်စ္စိတ္႐ွိသည္ကိုကား ကၽြန္ေတာ္က ေက်နပ္ေနခဲ့သည္။ သူသည္ တကယ္ပင္ အႏုပညာ႐ွင္၊ ပါေမာကၡပညာ႐ွင္၊ သူစြဲလမ္း ကိုယ္ပြါးလုပ္ခ်င္ေသာ ဗန္းေမာ္တင္ေအာင္၏ ဇာတ္လိုက္ ဘုန္းေမာင္တေယာက္ထဲရယ္မွ မင္းသား ကိုဘုန္းႏိုင္၊ ပါေမာကၡကိုဘုန္းႏိုင္။

ဒဂုန္တာရာ
ဟန္သစ္မဂၢဇင္း၊ ေမလ၊ ၂၀၀၄။